9-Çatılarda Mantolama
1. TERAS ÇATILARDA MANTOLAMA
1.1 Geleneksel Teras Çatılarda Mantolama bu detayda su yalıtım katmanı mantolamanın üzerinde yer almaktadır. Çatı sistemi, alttan buhar kesici ile su buharına karşı korunurken, üstte uygulanan su yalıtım örtüsü suyun yapı elemanlarına ulaşlmasını önler. Uygulama yapılacak beton yüzeyin iyice temizlenmesinin ardından ve kuru durumda iken astar olarak m2’ ye en az 0,400 kg. sarf edilecek biçimde TS113’ e uygun soğuk uygulamalı asfalt emilsiyonu sürülür. Su buharının, mantolamanın içerisinden geçerek su yalıtım örtüsü altında birikmesi ve yoğuşması sonucu, mantolamanın işlevini kaybetmesini ve örtülerinin tahrip olmasını önlemek için; mantolamaının altına (sıcak tarafa) yüksek performanslı buhar kesici uygulanmalıdır. Astar kuruduktan sonra buhar kesici katman (cam tülü taşıyıcılı polimer bitümlü örtü olabilir) fleritsel olarak yapıştırılır. Buhar kesici uygulamalarında ek yerleri tam yapıştırılmalıdır. Buhar kesici katman üzerine, mantolama levhaları şaşırtmalı olarak, ek yerlerinde derz oluşmayacak şekilde noktasal bitümle yapıştırılır. Mantolama malzemesi, su yalıtım malzemesinin yapıştırma sıcaklığına dayanıklı ve rijit ise (Taşyünü) su yalıtım malzemesi doğrudan mantolama malzemesi üzerine uygulanabilir. Eğer mantolama malzemesi, su yalıtım malzemesinin yapıştırma sıcaklığına dayanıklı ve rijit değil ise yalıtım katmanı üzerine eğim betonu dökülmeli ve su yalıtım malzemesi eğim betonun üzerine uygulanmalıdır. Böylece mantolama malzemesi yapıştırma sıcaklığından korunur ve yayılı yük altında rijitliği bozulmadan işlevini yerine getirerek üzerinde gezilmeyen teras çatı detayı tamamlanır. Gerek, çift kat uygulanan bitüm esaslı örtülerin son katı, gerekse de tek kat uygulanan sentetik su yalıtım örtüleri; gece/gündüz ve yaz/kış sıcaklık farkı sebebiyle oluşabilecek termal gerilmeleri azaltmak ve U.V etkilerinden korunmak amacıyla güneş ışınını yansıtıcı bir bitiş tabakası ile korunmalıdır. Bu amaçla, mineral kaplı su yalıtım örtüleri veya çakıl tabakası bitiş tabakası olarak kullanılabilir.
Üzerinde Gezilemeyen Teras Çatılar
A- Çakıl
B- Ayırıcı keçe
C- Su yalıtım katmanı
D- Mantolama (çift kat olursa şaşırtmalı)
E- Buhar kesici veya buhar dengeleyici
F- Eğim betonu
G- Döşeme
H- Tavan sıvası
Üzerinde Gezilen Teras Çatilar
1- Döşeme kaplaması
2- Harç
3- Koruma betonu
4- Su yalıtım örtüleri
5- Mantolama (çift kat olursa şaşırtmalı)
6- Buhar kesici örtü
7- Buhar dengeleyici (gerektiğinde)
8- Eğim betonu
9- Döşeme
10- Tavan sıvası
ÇATILARDA MANTOLAMA
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Yoğuşma tahkiki mutlaka yapılmalıdır.
• Sıcak çatılarda, su yalıtım örtüleri en üstte oldugu takdirde, ısıl floklari (gece-gündüz, yaz ve kış sıcaklık farkları dolayısıyla) azaltmak amacıyla, güneş ışınını yansıtıcı ve bir bitiş tabakası ile korunmalıdır.
• Tek kat sentetik su yalıtım örtüleri için ek yerlerinin yapıştırılmasında üretici firmaların tavsiyelerine titizlikle uyulmalıdır.
• Taşma ve su birikmesini önleyecek yeterli sayıda gider bırakılmalıdır. Aksi taktirde ısıtma soğutma dönemlerinde su yalıtım örtüsü daha fazla ısıl floka maruz kalacaktır.
• Yanıcı mantolama malzemeleri kullanılan sıcak çatı uygulamalarında şalumo alevi kullanarak yapılan bitümlü örtü tespiti sırasında gerekli yangın güvenlik önlemleri alınmalıdır.
• Bu uygulamada su buharı, mantolama içinden geçerek, su yalıtım örtüsü altında yoğuşma yaparak mantolamanın bozulmasına ve su yalıtım örtüsünün kısa zamanda tahrip olmasına neden olmaması için, mantolama tabakasının altına yüksek performanslı bir buhar kesici tabaka uygulanmalıdır. Mevcut binalarda su yalıtım örtüsü varsa, bu su yalıtım tabakası buhar kesici olarak kabul edilir, yoksa buhar kesici kullanılmalıdır. Buhar kesici tabaka alt zemine tüm yüzeyi ile yapıştırılmalı ve ek yerleri sıcak bitüm ile doldurulmalıdır. Buhar kesici tabaka en az 15 cm mantolama malzemesi üzerine döndürülmeli ve üstteki su yalıtım örtüsü ile birbirine yapıştırılmalıdır. Böylece mantolama tabakası alttan buhar kesici üstten su yalıtım örtüsü ile bohçalanmış olacaktır.
• Mantolama malzemesinin sürekliliğinin bozulduğu noktalarda, (duvar-çatı birleşim noktaları, boruların çatıyı deldiği noktalar vb.) ısı köprüleri oluşur ve bu noktalarda yoguşma gerçekleşir. Çatı-duvar birleşimlerinde mantolama malzemesinin sürekli olmasi sağlanmalıdır. Betonarme sıcak teras çatılarda mantolama mutlaka parapet kenarlarına döndürülmeli ve duvar mantolama ile ilişkilendirilmelidir.
• Çelik konstrüksiyon yapılarda, çatı makası vb. taşıyıcı konstrüksiyonun bulundugu çatı boşluğunun yan kenarlarında çatı hizasına kadar mantolamanın sürekliliği sağlanmalıdır.
• Mantolamanı delip geçen tüm borular mutlaka yalıtılmalıdır. Buhar direnci yüksek yalıtım veya buhar kesici folyo ile birleştirilmiş mantolama malzemeleri ile su buharının borulara ve yoguşma noktalarına ulaşması önlenmelidir.
• Su yalıtımının altında yapılan eğim betonu suyun süzgece doğru akması ve tahliye borusuna verilmesi sağlanmalıdır.
1.1.A Kullanılan Malzemeler
Mantolama Malzemeleri
A) EPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı minimum B1 sınıfı olan, boyut kararlılığı ±% 0,5 veya DS(N)5 sınıfında, Gezilmeyen çatılarda; yoğunluğu en az 20 kg/m3, %10 deformasyonda basma dayanımı çatılarda mantolama dayanımı en az 80 kPa, gezilebilir çatılarda; yoğunluğu en az 30 kg/m3, %10 deformasyonda basma dayanimi en az 100 kPa olan genleştirilmiş(ekspande) polisitren köpük levhalar.
B) Taşyünü Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli en az 150 kg/m3 yogunlukta %10 deformasyonda basma dayanımı en az 50 kPa, yanma sınıfı A olan taşyünü levhalar.
Su Yalitim Malzemesi:
TS 11758/1’e göre üretilmiş polimer bitümlü örtüler, sentetik örtüler ve sürme su yalıtım malzemeleri kullanılabilir.
1.2 Ters Teras Çatılarda Mantolama
Ters teras çatılarda, mantolama su yalıtım membranının üzerinde yer alır. Bu sebeple kullanılacak olan mantolama malzemesi dış iklim koşullarına (sıcak, soğuk, yağmur vb.) maruz kalır. Ters teras çatılarda, mantolama malzemesinin, temel ısıl özelliklerinin dışında bu detaya uygun olarak; donma, çözülme dayanımı, basma dayanımı (yük altındaki çatılarda), uzun süreli su emme değerleri aranır. Ters teras çatılarda yoğunluğu en az 30kg/m3 olan, %10 deformasyonda basma mukavemeti 300kPa olan, iki yüzü zırhlı, kenarları binili ve difüzyonla su emmesi %3’ün altında olan ekstrüde polistiren köpük (XPS) levhalar kullanılır. 4. Çatıda biriken yağmur suyunun drenajı için betonarme üzerine en az %2 eğim sağlayacak şekilde eğim betonu dökülür. 5. Eğim betonunun üst yüzeyinin iyice temizlenmesinin ardından, kuru durumda iken astar olarak m2’ye en az 0,400 kg. sarf edilecek biçimde TS113’e uygun soguk uygulamalı asfalt emilsiyonu sürülür. 6. Elde edilen düzgün yüzey üzerine tekniğine uygun olarak su yalıtım örtüsü uygulanır. Mantolama malzemesi, su yalıtım örtüsü üstüne yapıştırılmadan,serbest ve şaşırtmalı olarak, ek yerlerinde derz oluşmayacak şekilde yerleştirilir. Mantolama malzemesi üzerine, üstteki katmanlardan gelecek olan ve istenmeyen yabancı maddelerin yalıtım levhalarının derzlerine girmesini engelleyen filtre katmanı serilir. Filtre katmanı olarak buhar geçişine karşı direnç oluşturmayan, en az 150 gr/m2’lik polyester veya polipropilen keçeler ve bu işlevler için özel olarak imal edilmiş mamuller (ısısal dokunmuş jeotekstiller) kullanilir. 5. Filtre katmanının üzerine ağırlık oluşturarak mantolama malzemesinin uçmasını veya yüzmesini engelleyen, güneş ışınlarını yansıtan açik renkli Ø (16–32) mm arası yuvarlak, yıkanmış ve elenmiş uygun kalınlıkta dere çakılı serilerek. Üzerinde yürünmeyen ters teras çatı detayı tamamlanır. Ters teras çatılarda uygulama, çatının kullanım amacına göre farklılıklar gösterir. Yürünebilen çatı detaylarında çakıl tabakası üzerine ayırıcı tabaka serilmesinin ardından, harçla döşenen döşeme kaplaması veya çakıl tabakası serilmeden filtre katmanının serilmesi, üstüne plastik takozlar yerleştirilmesi ve prekast beton karoların plastik takozlara oturtulması ile uygulama tamamlanır.
4 TS 825:2006 Ek E “9” dip notu ve DIN 4108 “j” dip notu.
5 TS 11758-2 Polimer bitümlü örtüler – Su Yalıtımı için – Eritme kaynağı ile birleştirilerek kullanılan
Bölüm 2: Uygulama kurallari standardı.
6 IZODER bitümlü örtü komisyonu poz çalışmaları.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Gezilen çatı detayında, mantolama levhaları üzerine Ø 4–7 mm büyüklüğünde çakıl kullanılır.
Bahçe çatı uygulaması yapılacak ise, çakıl katmanı üzerine filtre tabakası serildikten sonra, onunda üzerine bitki toprağı yerleştirilerek uygulama tamamlanır. Bahçe çatılarda bitki köklerine dayanıklı özel su yalıtım örtülerinin kullanılması gerekir. Ters teras çatılarda su yalıtımı için; polimer bitümlü örtüler, sentetik esaslı örtüler veya sürme su yalıtım malzemeleri kullanılabilir. Su yalıtım malzemesi olarak sentetik membranların kullanılmasi durumunda, su yalıtım örtüsü ile mantolama malzemesi arasında solvent geçişini önlemek için ayırıcı tabaka yerleştirilmelidir. Ayırıcı tabaka; keskin ve sivri yüzeylerin, su yalıtım örtülerinden farklı ısıl boy uzama katsayısına sahip malzemelerin su yalıtım katmanlarına zarar vermesini önlemek için araya konulan ve örtülere yapıştırılmayan koruyucu katmandır. Bu amaç için, en az 150 gr/m2’lik polyester veya polipropilen keçeler veya 300 μ kalınlığında polietilen folyo kullanılır 5. Su yalıtım membranı olarak kullanılacak olan polimer bitümlü örtünün TS 11758-1 standardına göre TSE belgeli olması ve uygulamasının TS 11758-2 standardına göre yapılması gerekir.
Üzerinde Gezilen Ters Teras Çatılar
1- Döşeme kaplaması
2- Karo takozları veya harç (harç kullanılması durumunda altında çakıl katmanı uygulanmalıdır.)
3- Ayırıcı keçe
4- Mantolama (ekstrüde polistiren köpük)
5- Su yalıtım örtüsü
6- Eğim betonu
7- Betonarme plak veya asmolen döşeme veya gazbeton döşeme paneli
8- Tavan sıvası
Üzerinde Gezilemeyen Ters Teras Çatilar
A- Çakıl
B- Ayırıcı keçe
C- Mantolama (ektrüde polistiren köpük)
D- Su yalıtım örtüsü
E- Eğim betonu
F- Betonarme plak veya asmolen döşeme veya gazbeton döşeme paneli
G- Tavan sıvası
ÇATILARDA MANTOLAMA
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Bu uygulamada bünyesinde su emmeyen kapalı gözenekli XPS (ekstrüde polistiren köpük) mantolama levhaları kullanılmalıdır.
• Mantolama, su yalıtım örtüsünün üzerine yapıştırılmadan yerleştirilir. UV ışınlarına ve rüzgar etkisi ile uçmaya karşı, gezilmeyen çatılarda en az 5 cm kalınlığında Ø16–32 mm çakıl tabakası serilerek bırakılır. Çakıl tabakası altına bir filtre tabakası (jeotekstil keçe) serilir. Bu uygulama, betonarme, metal ve ahşap taşıyıcı konstrüksiyon üzerine yapılabilir. Ayrıca plastik takozlar üzerine serbest karo uygulaması da yapılabilmektedir.
• Yeni binalarda taşıyıcı konstrüksiyon altında (bina içi sıcak tarafta) mantolama kullanılmamalıdır. Bu uygulama, mevcut konstrüksiyonun veya mevcut mantolamanın yenilenmesi gerektiğinde kullanılabilir. Mevcut çatının yenilenmesi durumunda, su yalıtım örtüsünün altında kalan konstrüksiyonun ısı geçirgenlik direncinin daha düşük olması gerekmektedir.
• Bu uygulamada su yalıtım örtüsü gece-gündüz sıcaklık farklarından etkilenmez. Tüm yıl boyunca oda sıcaklığına yakın ve değişmeyen bir ortamda kaıir. Böylece su yalıtım örtüsü ısıl floklardan etkilenmez.
• Duvar ve çatı yalıtımları birbiri üzerine bindirilerek, ısı köprüleri engellenmelidir. Gerektiğinde parapetlere dıştan mantolama uygulaması yapılarak mantolamanın sürekliliği sağlanmalıdır.
• Bu uygulamada bünyesinde su emmeyen, kapalı gözenekli, yüksek donma çözülme direncine sahip, basma ve sünme yüklerine dayanıklı XPS levhalar kullanılmalıdır.
• Mantolama levhalari UV ışınlarına maruz kalacak şekilde çıplak olarak bırakılmamalıdır. Parapet kenarlarına döndürülen mantolama levhaları etek elemanları ile korunmalıdır. Çakıl tabakasının sürekli olmasi sağlanmalıdır. Mantolama levhalarının rüzgar etkisi ile uçma ve su birikmesi sonucu yüzme etkisine karşı çakıl tabakasının kalınlığı ve çakıl granülometrisi yeterli olmalıdır.
• Özellikle mevcut yapılarda, mevcut su yalıtım örtüsü üzerinde herhangi bir kaplama ve temizlenemeyen kırıntılar olması durumunda, polietilen köpük levhadan bir yastık tabakası oluşturulması, mantolama levhalarının tahrip olmasını engelleyecektir.
• Küçük çakıl taneleri yağmur etkisi ile levha aralarından aşağıya sızabilir. Bu durum özellikle tek kat su yalıtım levhalarının tahrip olmasını engelleyecektir.
• Küçük çakıl taneleri yağmur etkisi ile levha aralarından aşağıya sızabilir. Bu durum özellikle tek kat su yalıtım örtülerinde sorun yaratabilir. Bunu önlemek amacıyla mantolama levhaları ile çakıl tabakası arasında jeotekstil keçe kullanılır.
• Çatıya eğim verilerek yoğuşan suyun su yalıtımı ile süzgeç birleşimlerine doğru akması ve tahliye borusuna verilmesi sağlanmalıdır.
ÇATILARDA MANTOLAMA
1.2.A Kullanilan Malzemeler
Mantolama Malzemeleri
A) XPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, iki yüzü zırhlı, biniş profilli, yoğunluğu en az 30kg/m3, hacimce su emmesi %3’ün altında olan ve en az 300 kPa (C3 Sınıfı) basma mukavemetine sahip, ekstrüde polistiren köpük levhalar. Teras çatının otopark olarak kullanılması veya araç yüküne maruz kalması durumunda statik yüklere göre 400 veya 500 kPa basma mukavemetine sahip levhalar tercih edilmelidir.
Su Yalıtım Malzemesi:
TS 11758/1’e göre üretilmiş polimer bitümlü örtüler, sentetik membranlar ve sürme su yalıtım malzemeleri kullanılabilir.
2. KIRMA ÇATILARDA MANTOLAMA
2.1 Tavan Arası Döşemesi Üzerine Yapılan Mantolama
1- Çatı örtüsü
2- Su yalıtım örtüsü
3- Çatı tahtası
4- Havalandırılan çatı boşluğu
5- Mantolama
6- Buhar dengeleyici
7- Tavan kaplaması / tavan sıvası
Mineral yün esaslı çatı şilteleri hafif olduklarından kolaylıkla çatıya çıkarılır ve kesilerek uygulanabilir. Çati şilteleri yırtılmaz ve her çatıya adapte edilebildiginden firesiz olarak uygulanabilir. Mineral yün esaslı flilteler, kullanılmayan çatı aralarının mantolamada döşemeye serilerek uygulanır. Şiltenin üzeri herhangi bir Şekilde örtülmemelidir. Mantolama malzemesinin toz, kir vb. dış etkilerden korunmasının istenildiği durumlarda, mineral yün esaslı mantolama malzemesinin üstü cam tülü gibi buhar geçiren (nefes alan) bir ürünle örtülebilir. Alüminyum folyo kaplı şilteler, folyolu tarafı sıcak tarafta kalacak şekilde uygulanmalıdır. Mineral yün esaslı şilteler yük taşımayan özellikte düşük yoğunluk bir malzeme olduğundan bu malzemelerin üzerine yük gelmemeli ve üzerinde yürünmemelidir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Çatı arasında yürünmesi gerektiğinde, ahşap kadronlar üzerine kalaslarla yürüme yolu inşa edilmelidir. Yalıtım malzemesi eğer yüke maruz kalacak ise şilte tipi ürünler yerine levha formunda sert mantolama malzemeleri kullanılmalıdır. Uygulama yapılacak çatı döşemesinin üstü, toz, kir harç artıklarından temizlenerek veya döşeme betonu üzerine mala perdahlı ince şap uygulaması yapılarak, düzgün bir zemin temin edilir. Düzgün yüzey üzerine yoguşma tahkikinin sonuçlarına göre buhar dengeleyici serilir ve kalınlığı TS 825 “Binalarda Mantolama Kuralları Standardı”na göre belirlenmiş mantolama malzemeleri döşenir. Mantolama malzemesinin üzerine ayırıcı tabaka yerleştirilerek, yüksek dozlu şap uygulaması yapılarak detay tamamlanır. Şap uygulamasının üstüne tercihe bağlı olarak herhangi bir kaplama yapılabilir. Bu detayda havalandırma hayati öneme sahiptir. Yalıtım malzemesinden geçen su buharı yapılan havalandırma boşlugu ile atmosfere atılmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Mantolama çati arasinda, betonarme döşeme üzerine uygulanır.
• Çatı ve Mantolama arasında havalandırma sağlanmalıdır.
• Mevcut binalarda uygulanabilir. Çatı arasında mevcut mantolama yenilenirken veya teras çatı üzerine bir kırma çatı ilave edilirken uygulanabilir.
• Kış sezonunda bitümlü su yalıtım örtüsü ile su yalıtımı yapılmış çatılarda, ısı transferi sırasında çatı boşluğunda mantolama üzerinde bulunan taraftaki soğuk yüzeylerde yoguşma gerçekleşebilir. Saçak alnı veya altında 15°'den düşük eğimli çatıilarda en az 25 mm., 15 °'den yüksek eğimli çatılarda ise en az 10 mm, sürekli havalandırma boşluğu sağlanmalıdır. Bu boşluk alanlarının toplamı çatı düzlem alanının 1/500'ünden daha az olmamalıdır.
• Nefes alan su yalıtım örtüsüyle (Sd≤ 0.02 m) yapılmış uygulamalarda, çatı arasının uygun şekilde havalandırılması gerekir.
• Bu bırakılan boşluklarda, böcek küf vb. canlıların girmesini önlemek amacıyla 3–4 mm gözenekli sıva filesi, kafes teli vb. kullanılmalı ancak havalandırmayı engellememelidir.
• Saçakların iç taraflarında, çatı örtüsü ile döşemenin birleştiği noktalarda, mantolama malzemesi havalandırmayı engellemeyecek şekilde yerleştirilmeli, saçakta bırakılan sürekli açıklık aynen kalacak şekilde mantolama malzemesi üzerinde boşluk bırakılmalıdır.
• Saçak alnı veya altında bırakılan sürekli açıklık alanlarının toplamına eşit kalacak şekilde mahyada havalandırma boşluğu bırakılmalıdır. Çift yönlü kırma çatılarda, eğimin 35°'den yüksek olması veya mahya uzunluğunun 10 m.'yi aşması durumunda, mahyadaki boşluğa 5mm ilave edilmelidir. Tek yönlü kırma çatılarda da benzer önlemler alınmalıdır.
• Döşeme ve mantolamayı delip geçen tüm elektrik kabloları vb. etkenlerin çevreleri buhar geçirmeyecek şekilde kapatılmalıdır. Islak hacimlerden ve diğer hacimlerden çatı arasına çıkan tüm boru ve bacaların etrafindaki boşluklar sıkıca kapatılmalıdır.
• Baca veya boru içinde herhangi bir yoğuşma oluşuyorsa, çatı içine akma veya damlamaya imkan bırakmayacak şekilde eğimli bir boru yardımı ile saçaktan dışarı atılması sağlanmalıdır.
ÇATILARDA MANTOLAMA
• Döşeme üzerine serilen mantolama, duvar üzerine bindirilerek (saçak alnı veya altından çatı arasına giren havayı engellemeyecek şekilde) duvar mantolama ile ilişkilendirilmelidir. Böylece ısı köprüleri yok edilmiş olacaktır.
• Çatı arası soğuk olacağından, tesisat boruları ve su deposu vb. içinde su hareketi olan tüm tesisat ekipmanlarının mümkün olduğunca buraya konulmaması, konuluyorsa mutlaka mantolama yapılması gerekir. Suyun borular veya su deposu içinde donması, boruların patlaması hem mantolamayı işe yaramaz hale getirecek hem de tesisatın yenilenmesini gerektirecektir. Ayrıca soğuk ve sıcak su tesisat borularının yan yana olmamasına dikkat edilmelidir.
• Tüm borular için ne tür mantolama yapılacağı belirlenmelidir. Su depolarının üst ve yanlarına mantolama yapılmalıdır. Döşemeye oturduğu yerde mantolama yapılmasına gerek yoktur. Ancak döşemeye serilen mantolama su deposunun yanlarına döndürülerek mantolamanın sürekliliği sağlanmalıdır. Mantolama ek yerleri buhar geçirimsiz bantlar ile kapatılarak yoguşma olması önlenmelidir.
• Döşemeye serilen mantolama kalınlığı homojen ve sürekli olmalıdır. Aksi halde ısı kayıpları gerçekleşir.
• Mantolamanın uygulanacağı döşeme yüzeyi düzgün değil ise, tesviye şapı ile düzgün bir yüzey elde edilmelidir.
• Mantolama malzemelerinin üzerine yük binmesi durumunda, yalıtım kalınlığının bozulmaması ve malzemelerin hareket etmemesi için gereken önlemler alınmalıdır.
2.1.A Kullanılan Malzemeler
Mantolama Malzemeleri
A) EPS Mantolama Levhalari: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı minimum B1 olan, en az 20 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 100 kPa ekspande polistiren köpük levhalar yüzeyine şap atılarak uygulanmalıdır.
B) XPS Mantolama Levhalari: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 100 kPa (C1 sınıfı) ekstrüde polistiren köpük levhalar. Yüzeyine şap atılarak uygulanmalıdır.
C)Taşyünü Mantolama Malzemeleri: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 50 kg/m3 yoğunlukta taşyünü şilte veya levhalar.
D) Camyünü Mantolama Malzemeleri: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, camyünü levhalar veya en az 18 kg/m3 yoğunlukta şilteler.
ÇATILARDA MANTOLAMA
2.2 Çatı Arası Kullanılan Kırma Çatılarda Mertek Seviyesinde Mantolama
1- Çatı örtüsü
2- Nefes alan su yalıtım örtüsü
3- Çatı tahtası
4- Havalandırılan çatı arası boşluğu
5- Mantolama
6- Buhar dengeleyici
7- Tavan sıvası
2.2.1 Ahşap Kırma Çatı Uygulamaları
a) Mertek altına alçı plaka kaplı kompozit mantolama levhaları ile mantolama yapılması Alçı plaka kaplı mantolama levhaları uygun bir testere ile kesilerek montaja hazır hale getirilir ve mertek altlarına oturtularak özel vidalar yardımıyla merteklere tespit edilir. Alçı plaka kaplı mantolama levhaları birleşim yerlerine sıva filesi yapıştırılarak yüzey üzerine alçı sıva uygulanır. Eğer son kat alçı sıva üzerine boya yapılacaksa, alçı sıva üzerine ince bir saten alçı uygulanmasının yapılması önerilir.
b) Mertek arasına şilte formunda mineral yünler ile mantolama,Mertek arasında kullanılan şiltelerin bir yüzü Alüminyum folyo kaplıdır ve folyo kenarlarında 5 cm’lik tespit payı bulunmaktadır. Şilteler kullanılan çatı aralarında, şilte genişliğinde aralıklı döşenmiş mertekler arasına Alimünyum folyolu yüzeyin sıcak tarafa bakacak şekilde yerleştirilir. Daha sonra şiltenin folyolu yüzeyinin her iki kenarında bulunan 5 cm’lik tespit payları merteklere çivilenir veya zımbalanır. Alçı plaka veya lambri vb. tavan kaplama malzemeleri ile uygulama tamamlanır.
c) Mertek üzerine Polistiren Köpükler ile mantolama yapılması
c.1- Çatı tahtasız uygulama
Kullanılacak mantolama levhası ile aynı kalınlıkta bitiş çıtası, saçak boyunca mertek uçlarına çivi veya vida ile sabitlenir. Yalıtım levhaları, bitiş çıtasından başlayarak mahyaya doğru merteklerin üzerine, merteklere dik yönde yerleştirilir. Levhaların binişlerinin tam oturması ve arada boşluk kalmaması sağlandıktan sonra baskı çıtaları, mantolama levhasının üzerinden merteklere çakılır. Baskı çıtaları, mantolama katmanı üzerinde bir havalandırma boşlugu meydana getirirler. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtaları en az 4 cm kalınlıkta olmalıdır.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Nefes alan su yalıtım örtüleri saçak seviyesinden mahyaya doğru birbiri üzerine bindirilerek uygulanır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır.
c.2- Çatı tahtalı uygulama
Kullanılacak mantolama levhası ile aynı kalınlıkta bitiş çıtası, saçak boyunca mertek uçlarına çivi veya vida ile sabitlenir. Su yalıtım örtüsü, mantolama levhasının altında veya üstüne uygulanabilir.Su yalıtım membranlarının, mantolamaının üzerinde yer alması durumunda; mantolama levhaları, bitiş çıtasından başlayarak mahyaya dogru çatı tahtası veya OSB üzerine, merteklere dik yönde yerleştirilir. Levhaların binişlerinin tam oturması ve arada boşluk kalmaması sağlandıktan sonra baskı çıtaları, mantolama levhasının üzerinden merteklere çakılır. Baskı çıtaları, mantolama katmanı üzerinde bir havalandırma boşluğu meydana getirirler. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtaları en az 4 cm kalınlıkta olmalıdır. Nefes alan su yalıtım örtüleri saçak seviyesinden mahyaya doğru birbiri üzerine bindirilerek uygulanir. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır. Su yalıtım örtülerinin, mantolamanın altında olması durumunda ise; su yalıtım örtüleri çatı tahtası veya OSB üzerine uygulanmaktadir. Burada su yalıtım örtüleri aynı zamanda buhar kesici görevi görürler. Mantolama levhaları bitiş çıtasından başlayarak mahyaya dogru su yalıtımı yapılmış çatı tahtası veya OSB üzerine, merteklere dik yönde şaşırtmalı ve boşluksuz olarak yerleştirilir. Mantolama levhaları; baskı çıtaları yardımıyla, çatı tahtası ve merteklere özel tespit elemanları ile tutturulur. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtalarının kalınlığı en az 4 cm olmalıdır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır.
2.2.2 Betonarme Kırma Çatı Uygulamaları
Su yalıtım örtülerinin, mantolamanın altında yer alması durumunda; beton çatı yüzeyinin temizlenmesi ve düzeltilmesinin ardından kuru durumda iken su yalıtım örtüleri serilmelidir. Mantolama levhaları saçaklardan başlayarak mahyaya doğru su yalıtımı yapılmış beton yüzey üzerine, bitiş çıtalarına desteklenerek şaşırtmalı ve boşluksuz olarak yerleştirilir. Mantolama levhaları; baskı çıtaları yardımıyla, beton yüzeye özel tespit elemanları ile tutturulur. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtalarının kalınlığı en az 4 cm olmalıdır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir ve kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak veya baskı çıtalarının üzerine OSB levhaları tespit edilerek shingle montajı ile uygulama tamamlanır. Su yalıtım membranlarının, mantolamanın üzerinde yer alması durumunda; mantolama levhaları, bitiş çıtasından başlayarak yerleştirilir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Levhaların binişlerinin tam oturması ve/veya arada boşluk kalmaması sağlandıktan sonra baskı çıtaları, mantolama levhasının üzerinden betonarme yüzeye çakılır. Baskı çıtaları mantolama katmanı üzerinde bir havalandırma boşluğu meydana getirirler. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtaları en az 4 cm kalınlıkta olmalıdır. Kiremit altı su yalıtım örtüleri saçak seviyesinden mahyaya doğru birbiri üzerine bindirilerek uygulanır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır. Aynı detay mantolama malzemesinin üzerine nefes alan su yalıtım örtülerinin serilmesi ve üzerine yeterli kalınlıkta (en az 4cm) baskı çıtalarının yerleştirilmesiyle elde edilen havanlandırma boşluğuyla uygulanabilir.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Mantolama, merteklerin üstüne, çatı tahtası üzerine veya mertek aralarına yerleştirilir. Böylece çatı altında ısıtılan kullanılabilir bir mekan oluşur. Mertek üzeri veya çatı üzeri uygulamalarda rijit levhalar, mertek arası uygulamalarda mineral yünler kullanılmalıdır.
• Mevcut binalarda, kiremit aktarma ve su yalıtımının, çatı kaplamasının yenilenmesi durumunda, çatı arası kullanılan bir mekan haline dönüştürülürken veya çatı arasının sağlıklı bir şekilde havalandırmanın mümkün olmadığı durumlarda uygulanır.
• Mantolama, merteklerin üzerine veya çatı tahtası üzerine yapılıyorsa, levhalar arasında, mahyada ve duvar birleşimlerinde derz ve boşluklar kapatılmalıdır. Levhaların kenar birleşim detayları ve boyutsal toleransları, boşluk kalmayacak şekilde olmalıdır.
• Eğer mantolama, mertek aralarına yerleştirilecekse, mantolama levhaları ile mertekler arasında boşluk kalmayacak şekilde olmalıdır. Merteklerin üzerinde de mantolama kullanılarak, merteklerin ısı köprüsü olarak çalışması engellenmelidir.
• Su yalıtım örtüsü iki farklı şekilde kullanılabilir. Mantolama levhalarının altında kullanılacaksa buhar direnci yüksek bir örtü kullanılmalıdır. Mantolama levhalarının üzerine serilecekse, buharı dışarı atan ancak suyu aşağıya geçirmeyen (nefes alan su yalıtım örtüsü Sd ≤ 0.02 m) bir örtü kullanılmalıdır. Mantolama üzerinde buhar direnci yüksek bir örtü kullanıldığında, içeriden dışarıya çıkmaya çalışan nemli hava su yalıtım örtüsü altında yoğuşmaya neden olur ve damlama yapabilir. Bu yanlış uygulamayı önlemek için mantolama üzerinde nefes alan bir örtü kullanılmalıdır veya alttan buhar kesici uygulaması yapılmalıdır.
• Çatıyı delen tüm boru ve baca kenarları ısı köprüsü oluşturmayacak ve buhar geçişine izin vermeyecek şekilde yalıtılmalıdır.
2.2.A Mantolama Malzemeleri
Yalıtım malzemesinin mertek altına, arasına veya üstüne uygulanmasına göre farklı yalıtım malzemeleri kullanılabilir. Mertek altına Uygulanan Mantolama Levhaları
A) EPS Kompozit Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, en az 25 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 150 kPa bir yüzü alçı karton levha kaplamalı genleştirilmiş (ekspande) polistiren köpük levhalar. Yoğuşma tahkiki yapılarak buhar kesici kullanımına karar verilmelidir.
B) XPS Kompozit Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, %10 deformasyonda basma mukavemetin en az 100 kPa (C1 Sinifi) bir yüzü alçı karton levha kaplamalı ekstrüde polistiren köpük levhalar. Yoğuşma tahkiki sonucu, buhar kesici gerekli ise detayda uygulanmalıdır.
C) Taşyünü Kompozit Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 110 kg/m3 veya daha fazla yoğunlukta taşyünü levhalar. Sıcak tarafta (iç yüzeyinde) buhar kesici ile birlikte kullanılmalıdır.
Mertek Arasına Uygulanan Mantolama Levhalari
A) Taşyünü Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 50 kg/m3 yoğunlukta taşyünü levhalar. Sıcak tarafta (iç yüzeyinde) buhar kesici ile birlikte kullanılmalıdır.
B) Camyünü Mantolama Malzemeleri: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 22 kg/m3 yoğunlukta camyünü levhalar veya en az 14 kg/m3 yoğunlukta şilteler. Sıcak tarafta (iç yüzeyinde) buhar kesici ile birlikte kullanılmalıdır.
Mertek Üstüne Uygulanan Mantolama Levhaları
1. Çatı Tahtalı Konstrüksiyonlarda Mantolama
A) EPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, en az 25 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 150 kPa genleştirilmiş (ekspande) polistiren köpük levhalar.
B) XPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 30kg/m3 yoğunlukta ve 200 kPa (C2 Sinifi) ekstrüde polistiren köpük levhalar.
C) Taşyünü Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 150 kg/m3 yoğunlukta taşyünü levhalar.
2. Çatı Tahtasız Konstrüksiyonlarda Mantolama
A) XPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, en az 30 kg/m3 ve mertek eksen araligina bağlı olarak uygun kalınlıkta ve basma mukavemetinde (400 ve 500 kPa) seçilmelidir. Çatı tahtasız uygulamalarda mertek aks aralığı, 4 cm kalınlığında XPS kullanılacaksa 40 cm, 5 cm kalınlığında kullanılacaksa 50 cm, 6 cm kalınlığında kullanılacaksa 60 cm olarak inşa edilmeli ve iki mertek arasında çizgi yük olarak orta eksende 150 kg yük taşıyabilmelidir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
3. METAL ÖRTÜLÜ ÇATI ve CEPHELERDE MANTOLAMA
3.1 Sandviç Paneller Iç ve dış metal levha ve yalıtım çekirdeğinden oluşur. Yapıların dış kabuğunu ısı ve su yalıtımlı olarak estetik bir şekilde çözen bu panellerin, fabrikalar, sanayi yapılari, askeri yapılar, sosyal yapılar, zirai yapılar, spor tesisleri, şantiye binalariı, silolar, hipermarketler, alışveriş merkezleri, soğuk hava depoları, hal binalari gibi taşıyıcı sistemi çelik veya prefabrike olan büyük boyutlu binaların çatı ve duvarlarında kullanılır.
• Su, ses ve yangın dayanımlı olan tipleri vardır.
• Diğer yapı malzemeleri ile birlikte kullanıma uygun olduğundan tasarım kolaylığı sağlar.
• Uzun ömürlüdür.
• Fabrikasyon sandviç panellerin montaj süresi, yerinde yapma sandviç sistemlere göre %50 daha hızlıdır.
• Çevreye zarar vermezler, bakteri üretmez ve barındırmazlar.
• Hafif olduklarından taşıyıcı sistem ve temel maliyetlerinde ekonomi sağlarlar.
3.1.1 Sandviç Panel Yapısı
a) Dış Yüzeyler Sandviç paneli oluşturan dış yüzeyler metal veya örtü olabilir. Çatı eğiminin %10 ve üzerinde olduğu yapılarda iki yüzü metal olan sandviç paneller, eğimin %10’un altında olduğu yapılarda alt yüz metal kompozit paneller üzerine örtü kaplanmalıdır. Sandviç panelin metal yüzeyleri galvanizli sac veya alüminyum olabilir. Sistemin sandviç olabilmesi için metallerin mantolama kabuğuna aderansi çok iyi sağlanmalıdır. Aksi halde iç-dış levha ve mantolama çekirdeği bir bütün olarak davranamaz ve kendinden beklenen gerekli yükleri taşıyamayıp istenmeyen zararlara yol açabilir. Sandviç sistemlerde; paneller galvanizli sac veya alüminyum’dan imal edilebilir. Panellerin, dış şartlara daha dayanikli olabilmeleri için yüzeyleri boyanmış olabilir. Çati eğiminin %10’un altında olduğu durumlarda, kompozit panelin (alt yüzü saç, mantolama üzeri kraş kağıdı kaplı) üst yüzü su yalıtım membranından kaplanmalıdır. Üst yüzde, sentetik (PVC, EPDM, Polietilen vb.) veya TS 11758-1’e uygun üretilmiş polimer bitümlü örtüler, su yalıtım malzemesi olarak kullanılabilir. Sentetik örtülerin genel olarak detayın gereklerine uygun kalınlıkta olmalı, içlerinde kopma mukavemeti için polyester keçe takviyeli bulunmalı, üstün UV dayanımına sahip ve yeterli bir uzama katsayısı ile buhar difüzyon direncine sahip olmalıdır.
b) Mantolama Çekirdeği
A) Poliüretan: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS EN 13165 standartlarına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan sandviç panellerde çatı ve cephe tiplerinde en az 40kg/m3 yoğunlukta olmalıdır.
B) Taşyünü: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı A olan sandviç panellerde, çatı tipinde en az 110kg/m3, cephe tipinde en az 100kg/m3 olarak kullanılmadır. Her iki tiptede basma dayanımı enaz 20 kPa olmalıdır.
C) Camyünü: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı A olan sandviç panellerde, çatı tipinde en az 70kg/m3, cephe tipinde en az 60kg/m3 olarak kullanılmadır.
E) EPS: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı B1 olan sandviç panellerde, en az 25 kg/m3 yoğunlukta olan ekspande polistiren köpük kullanılmadır.
F) XPS: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı B1 olan sandviç panellerde, en az 25 kg/m3 yoğunlukta olan ekstrüde polistiren köpük kullanılmadır.
3.1.2 Sandviç Panel Uygulama Esasları
a) İki Yüzü Metal Sandviç Paneller: %10’un üzerindeki eğimli çatılarda iki yüzü metal olan paneller kullanılır. Panelin trapez yüzü hakim rüzgarın uygun yönüne getirilerek, EPDM contalı, matkap uçlu vidalar ile hadve üzerinden çelik konstrüksiyona sabitlenir. Prefabrike sistemlerde ise yine EPDM contalı çakma dübeller veya betofast vidalar kullanılır. Vidalama aralığı m2’ye 1,5 adet düşecek şekilde, panele homojen bir şekilde dağıtılmalıdır. Çatı panellerindeki galvanizli sac veya alüminyum levha kalınlığı panelin en az 120kg/m2 uzun süreli yayılı yük taşıma hesabına göre tespit edilir. Cephe panellerinde bu hesap rüzgarın 80kg/m2 olan emme hesabına göre yapılır, Bu hesaplara göre uygun kalınlıklar seçilmediğinde veya yeterli miktarda vida kullanılmadığında çatı veya cephe panellerinde kopmalar olabilir.
a.1) Çatı Paneli Uygulaması Çatı paneli uygulamalarında aşağıdaki yardımcı aksesuar elemanları kullanılır.
1-Mahya Alt Profili: 0,40mm kalınlıkta boyalı galvanizli sac veya alüminyumdan, en az 400mm açılımda 3,00m boyunda bükme profildir.
2-Oluk Kenar Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan, en az 250mm açılımda bükme profildir. Genellikle 3mt boylarında üretilip, 10cm bindirilecek şekilde içlerine silikon uygulanarak oluk kenarına vidalanir. Bu profil ile sandviç panel arasına 20x30mm boyutlarında bitüm emdirilmiş sünger yapıştırılarak oluk kenarlarından toz geçişlerinin önlenmesi gerekir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
3-Etek Alt Profili: 0,40mm kalınlıkta galvanizli boyali sac veya alüminyumdan, en az 400mm açılımda bükme profildir.
4-Mahya Üst Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya 0,9mm alüminyumdan, en az 600mm açılımda panel tipine göre trapez oyması yapılmış, en az 3m boyunda bükme profildir. Profil ile panel arasına trapez formlu bir tüm emdirilmiş süngerler çift taraflı olarak yapıştırılmadır. Mahya üst profilinin yerine panel üst trapezinden uygun mahya açısı verilmiş en az 1,00 mt boyunda trapez mahyada kullanılabilir.
5-Etek Üst Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac ve 0,9mm alüminyumdan, en az 400mm açılımda en az 3,00mt boyunda bükme profildir. Boy binişlerinde silikon kullanılmalıdır.
6-Kalkan Profili ve Harpuşta: 1,00mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan detayına uygun açılımda en az 4,00m boyunda profildir. Bu profillerin panellere montajları geniş dış aralıklı sac veya alüminyum tipi çektirme vidalarıyla yapılır. Çatı üzerinde yer alan baca, pencere, aydınlatma elemanlarının çatı ile ilgili birleşimlerine dikkat edilmeli, mutlaka uygun aksesuar elemanları ile birlikte sızdırmazlık bant veya fitilleri kullanılmalıdır.
a.2) Cephe Paneli Uygulaması
Cephe paneli uygulamalarında aşağıdaki yardımcı aksesuar elemanları kullanılır.
1-Damlalık Profili: 1,00mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan, en az 200mm açılımda bükme profildir. Su basman seviyesinin en az 10cm altına yerleştirilecek profil üzerine sabitlenir. Cephe panelinin montaj öncesi tüm yükünü taşıyacağı için daha ince yapılmamalıdır. Aksi halde deforme olarak sızdırmazlık sorunlarına yol açar.
2-Denizlik ve Pencere Kenar Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya 0,9mm alüminyumdan, detayına uygun açılımdaki bükme profildir.
3-Köşe Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya 0,9mm alüminyumdan, en az 330mm açılımda ve en az 4,00 m boyunda bu profillerin panellere montajları geniş dış aralıklı sac ve alüminyum tipi çektirme vidalarıyla yapılır.
MAKAS PROFİL İZOLASYONLU DERE OLUK KENAR PROFİLİ 20X30mm BİTÜM EMDİRİLMİŞ SÜNGER HARPUŞTA SANDVİÇ ÇATI PANELİ
b) Membranlı Sandviç Paneller
Eğimin %10’un altında olduğu, genellikle %1-2’lik eğimli büyük boyutlu çatılarda kullanılır.En az 120kg/m2 uzun süreli yayılı yük taşıma hesabına uygun olarak trapezli yüz altta, membran, üstte kalacak şekilde uygulanır. Bu sistem iki yüzü metal olan sandviç panel sisteminden çok farklıdır. Sistemde oluk yoktur. Çatının suyu, su yalıtım örtüsüne uygun yağmur süzgeçleri ile atılır. Panelin, konstrüksiyona sabitlenmesi matkap uçlu metal başlı vidalar ile yapılır. Panelin membranlı üst yüzeyi yapıştırma amacıyla 5cm uzun olmalidir. Kullanılan su yalıtım örtüsü, tekniğine uygun olarak yapıştırılmalıdır. Panelin boy eklerine 15cm ilave örtü ile aynı tür yapıştırma yapılır. Sistemde, metal çatılarda değinilen mahya alt profili, etek alt profili ile birlikte harpuşta kullanılır. Ek olarak çatı parapet içlerine, baca kenarı gibi bölgelere membran lamine edilmiş sactan açılımına göre üretilmiş bükümler kullanılmalıdır.
3.2 Yerinde Yapma Sandviç Paneller
Iç yüzde metal, dış yüzde metal veya membran, aralarında mesafe ayarlayıcı profil sistemi ve izolasyondan oluşur.
a) İki Yüzü Metal Sistemler Alt ve üst yüzleri trapezdir. Aralarında mesafe belirleyici sistemi ile birlikte kullanılırlar. Alt trapezin üzerine içten gelebilecek su buharı ve yoğuşmaya önlem olarak buhar kesici kullanılmalıdır.
9-Çatılarda Mantolama
1. TERAS ÇATILARDA MANTOLAMA
1.1 Geleneksel Teras Çatılarda Mantolama bu detayda su yalıtım katmanı mantolamanın üzerinde yer almaktadır. Çatı sistemi, alttan buhar kesici ile su buharına karşı korunurken, üstte uygulanan su yalıtım örtüsü suyun yapı elemanlarına ulaşlmasını önler. Uygulama yapılacak beton yüzeyin iyice temizlenmesinin ardından ve kuru durumda iken astar olarak m2’ ye en az 0,400 kg. sarf edilecek biçimde TS113’ e uygun soğuk uygulamalı asfalt emilsiyonu sürülür. Su buharının, mantolamanın içerisinden geçerek su yalıtım örtüsü altında birikmesi ve yoğuşması sonucu, mantolamanın işlevini kaybetmesini ve örtülerinin tahrip olmasını önlemek için; mantolamaının altına (sıcak tarafa) yüksek performanslı buhar kesici uygulanmalıdır. Astar kuruduktan sonra buhar kesici katman (cam tülü taşıyıcılı polimer bitümlü örtü olabilir) fleritsel olarak yapıştırılır. Buhar kesici uygulamalarında ek yerleri tam yapıştırılmalıdır. Buhar kesici katman üzerine, mantolama levhaları şaşırtmalı olarak, ek yerlerinde derz oluşmayacak şekilde noktasal bitümle yapıştırılır. Mantolama malzemesi, su yalıtım malzemesinin yapıştırma sıcaklığına dayanıklı ve rijit ise (Taşyünü) su yalıtım malzemesi doğrudan mantolama malzemesi üzerine uygulanabilir. Eğer mantolama malzemesi, su yalıtım malzemesinin yapıştırma sıcaklığına dayanıklı ve rijit değil ise yalıtım katmanı üzerine eğim betonu dökülmeli ve su yalıtım malzemesi eğim betonun üzerine uygulanmalıdır. Böylece mantolama malzemesi yapıştırma sıcaklığından korunur ve yayılı yük altında rijitliği bozulmadan işlevini yerine getirerek üzerinde gezilmeyen teras çatı detayı tamamlanır. Gerek, çift kat uygulanan bitüm esaslı örtülerin son katı, gerekse de tek kat uygulanan sentetik su yalıtım örtüleri; gece/gündüz ve yaz/kış sıcaklık farkı sebebiyle oluşabilecek termal gerilmeleri azaltmak ve U.V etkilerinden korunmak amacıyla güneş ışınını yansıtıcı bir bitiş tabakası ile korunmalıdır. Bu amaçla, mineral kaplı su yalıtım örtüleri veya çakıl tabakası bitiş tabakası olarak kullanılabilir.
Üzerinde Gezilemeyen Teras Çatılar
A- Çakıl
B- Ayırıcı keçe
C- Su yalıtım katmanı
D- Mantolama (çift kat olursa şaşırtmalı)
E- Buhar kesici veya buhar dengeleyici
F- Eğim betonu
G- Döşeme
H- Tavan sıvası
Üzerinde Gezilen Teras Çatilar
1- Döşeme kaplaması
2- Harç
3- Koruma betonu
4- Su yalıtım örtüleri
5- Mantolama (çift kat olursa şaşırtmalı)
6- Buhar kesici örtü
7- Buhar dengeleyici (gerektiğinde)
8- Eğim betonu
9- Döşeme
10- Tavan sıvası
ÇATILARDA MANTOLAMA
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Yoğuşma tahkiki mutlaka yapılmalıdır.
• Sıcak çatılarda, su yalıtım örtüleri en üstte oldugu takdirde, ısıl floklari (gece-gündüz, yaz ve kış sıcaklık farkları dolayısıyla) azaltmak amacıyla, güneş ışınını yansıtıcı ve bir bitiş tabakası ile korunmalıdır.
• Tek kat sentetik su yalıtım örtüleri için ek yerlerinin yapıştırılmasında üretici firmaların tavsiyelerine titizlikle uyulmalıdır.
• Taşma ve su birikmesini önleyecek yeterli sayıda gider bırakılmalıdır. Aksi taktirde ısıtma soğutma dönemlerinde su yalıtım örtüsü daha fazla ısıl floka maruz kalacaktır.
• Yanıcı mantolama malzemeleri kullanılan sıcak çatı uygulamalarında şalumo alevi kullanarak yapılan bitümlü örtü tespiti sırasında gerekli yangın güvenlik önlemleri alınmalıdır.
• Bu uygulamada su buharı, mantolama içinden geçerek, su yalıtım örtüsü altında yoğuşma yaparak mantolamanın bozulmasına ve su yalıtım örtüsünün kısa zamanda tahrip olmasına neden olmaması için, mantolama tabakasının altına yüksek performanslı bir buhar kesici tabaka uygulanmalıdır. Mevcut binalarda su yalıtım örtüsü varsa, bu su yalıtım tabakası buhar kesici olarak kabul edilir, yoksa buhar kesici kullanılmalıdır. Buhar kesici tabaka alt zemine tüm yüzeyi ile yapıştırılmalı ve ek yerleri sıcak bitüm ile doldurulmalıdır. Buhar kesici tabaka en az 15 cm mantolama malzemesi üzerine döndürülmeli ve üstteki su yalıtım örtüsü ile birbirine yapıştırılmalıdır. Böylece mantolama tabakası alttan buhar kesici üstten su yalıtım örtüsü ile bohçalanmış olacaktır.
• Mantolama malzemesinin sürekliliğinin bozulduğu noktalarda, (duvar-çatı birleşim noktaları, boruların çatıyı deldiği noktalar vb.) ısı köprüleri oluşur ve bu noktalarda yoguşma gerçekleşir. Çatı-duvar birleşimlerinde mantolama malzemesinin sürekli olmasi sağlanmalıdır. Betonarme sıcak teras çatılarda mantolama mutlaka parapet kenarlarına döndürülmeli ve duvar mantolama ile ilişkilendirilmelidir.
• Çelik konstrüksiyon yapılarda, çatı makası vb. taşıyıcı konstrüksiyonun bulundugu çatı boşluğunun yan kenarlarında çatı hizasına kadar mantolamanın sürekliliği sağlanmalıdır.
• Mantolamanı delip geçen tüm borular mutlaka yalıtılmalıdır. Buhar direnci yüksek yalıtım veya buhar kesici folyo ile birleştirilmiş mantolama malzemeleri ile su buharının borulara ve yoguşma noktalarına ulaşması önlenmelidir.
• Su yalıtımının altında yapılan eğim betonu suyun süzgece doğru akması ve tahliye borusuna verilmesi sağlanmalıdır.
1.1.A Kullanılan Malzemeler
Mantolama Malzemeleri
A) EPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı minimum B1 sınıfı olan, boyut kararlılığı ±% 0,5 veya DS(N)5 sınıfında, Gezilmeyen çatılarda; yoğunluğu en az 20 kg/m3, %10 deformasyonda basma dayanımı çatılarda mantolama dayanımı en az 80 kPa, gezilebilir çatılarda; yoğunluğu en az 30 kg/m3, %10 deformasyonda basma dayanimi en az 100 kPa olan genleştirilmiş(ekspande) polisitren köpük levhalar.
B) Taşyünü Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli en az 150 kg/m3 yogunlukta %10 deformasyonda basma dayanımı en az 50 kPa, yanma sınıfı A olan taşyünü levhalar.
Su Yalitim Malzemesi:
TS 11758/1’e göre üretilmiş polimer bitümlü örtüler, sentetik örtüler ve sürme su yalıtım malzemeleri kullanılabilir.
1.2 Ters Teras Çatılarda Mantolama
Ters teras çatılarda, mantolama su yalıtım membranının üzerinde yer alır. Bu sebeple kullanılacak olan mantolama malzemesi dış iklim koşullarına (sıcak, soğuk, yağmur vb.) maruz kalır. Ters teras çatılarda, mantolama malzemesinin, temel ısıl özelliklerinin dışında bu detaya uygun olarak; donma, çözülme dayanımı, basma dayanımı (yük altındaki çatılarda), uzun süreli su emme değerleri aranır. Ters teras çatılarda yoğunluğu en az 30kg/m3 olan, %10 deformasyonda basma mukavemeti 300kPa olan, iki yüzü zırhlı, kenarları binili ve difüzyonla su emmesi %3’ün altında olan ekstrüde polistiren köpük (XPS) levhalar kullanılır. 4. Çatıda biriken yağmur suyunun drenajı için betonarme üzerine en az %2 eğim sağlayacak şekilde eğim betonu dökülür. 5. Eğim betonunun üst yüzeyinin iyice temizlenmesinin ardından, kuru durumda iken astar olarak m2’ye en az 0,400 kg. sarf edilecek biçimde TS113’e uygun soguk uygulamalı asfalt emilsiyonu sürülür. 6. Elde edilen düzgün yüzey üzerine tekniğine uygun olarak su yalıtım örtüsü uygulanır. Mantolama malzemesi, su yalıtım örtüsü üstüne yapıştırılmadan,serbest ve şaşırtmalı olarak, ek yerlerinde derz oluşmayacak şekilde yerleştirilir. Mantolama malzemesi üzerine, üstteki katmanlardan gelecek olan ve istenmeyen yabancı maddelerin yalıtım levhalarının derzlerine girmesini engelleyen filtre katmanı serilir. Filtre katmanı olarak buhar geçişine karşı direnç oluşturmayan, en az 150 gr/m2’lik polyester veya polipropilen keçeler ve bu işlevler için özel olarak imal edilmiş mamuller (ısısal dokunmuş jeotekstiller) kullanilir. 5. Filtre katmanının üzerine ağırlık oluşturarak mantolama malzemesinin uçmasını veya yüzmesini engelleyen, güneş ışınlarını yansıtan açik renkli Ø (16–32) mm arası yuvarlak, yıkanmış ve elenmiş uygun kalınlıkta dere çakılı serilerek. Üzerinde yürünmeyen ters teras çatı detayı tamamlanır. Ters teras çatılarda uygulama, çatının kullanım amacına göre farklılıklar gösterir. Yürünebilen çatı detaylarında çakıl tabakası üzerine ayırıcı tabaka serilmesinin ardından, harçla döşenen döşeme kaplaması veya çakıl tabakası serilmeden filtre katmanının serilmesi, üstüne plastik takozlar yerleştirilmesi ve prekast beton karoların plastik takozlara oturtulması ile uygulama tamamlanır.
4 TS 825:2006 Ek E “9” dip notu ve DIN 4108 “j” dip notu.
5 TS 11758-2 Polimer bitümlü örtüler – Su Yalıtımı için – Eritme kaynağı ile birleştirilerek kullanılan
Bölüm 2: Uygulama kurallari standardı.
6 IZODER bitümlü örtü komisyonu poz çalışmaları.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Gezilen çatı detayında, mantolama levhaları üzerine Ø 4–7 mm büyüklüğünde çakıl kullanılır.
Bahçe çatı uygulaması yapılacak ise, çakıl katmanı üzerine filtre tabakası serildikten sonra, onunda üzerine bitki toprağı yerleştirilerek uygulama tamamlanır. Bahçe çatılarda bitki köklerine dayanıklı özel su yalıtım örtülerinin kullanılması gerekir. Ters teras çatılarda su yalıtımı için; polimer bitümlü örtüler, sentetik esaslı örtüler veya sürme su yalıtım malzemeleri kullanılabilir. Su yalıtım malzemesi olarak sentetik membranların kullanılmasi durumunda, su yalıtım örtüsü ile mantolama malzemesi arasında solvent geçişini önlemek için ayırıcı tabaka yerleştirilmelidir. Ayırıcı tabaka; keskin ve sivri yüzeylerin, su yalıtım örtülerinden farklı ısıl boy uzama katsayısına sahip malzemelerin su yalıtım katmanlarına zarar vermesini önlemek için araya konulan ve örtülere yapıştırılmayan koruyucu katmandır. Bu amaç için, en az 150 gr/m2’lik polyester veya polipropilen keçeler veya 300 μ kalınlığında polietilen folyo kullanılır 5. Su yalıtım membranı olarak kullanılacak olan polimer bitümlü örtünün TS 11758-1 standardına göre TSE belgeli olması ve uygulamasının TS 11758-2 standardına göre yapılması gerekir.
Üzerinde Gezilen Ters Teras Çatılar
1- Döşeme kaplaması
2- Karo takozları veya harç (harç kullanılması durumunda altında çakıl katmanı uygulanmalıdır.)
3- Ayırıcı keçe
4- Mantolama (ekstrüde polistiren köpük)
5- Su yalıtım örtüsü
6- Eğim betonu
7- Betonarme plak veya asmolen döşeme veya gazbeton döşeme paneli
8- Tavan sıvası
Üzerinde Gezilemeyen Ters Teras Çatilar
A- Çakıl
B- Ayırıcı keçe
C- Mantolama (ektrüde polistiren köpük)
D- Su yalıtım örtüsü
E- Eğim betonu
F- Betonarme plak veya asmolen döşeme veya gazbeton döşeme paneli
G- Tavan sıvası
ÇATILARDA MANTOLAMA
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Bu uygulamada bünyesinde su emmeyen kapalı gözenekli XPS (ekstrüde polistiren köpük) mantolama levhaları kullanılmalıdır.
• Mantolama, su yalıtım örtüsünün üzerine yapıştırılmadan yerleştirilir. UV ışınlarına ve rüzgar etkisi ile uçmaya karşı, gezilmeyen çatılarda en az 5 cm kalınlığında Ø16–32 mm çakıl tabakası serilerek bırakılır. Çakıl tabakası altına bir filtre tabakası (jeotekstil keçe) serilir. Bu uygulama, betonarme, metal ve ahşap taşıyıcı konstrüksiyon üzerine yapılabilir. Ayrıca plastik takozlar üzerine serbest karo uygulaması da yapılabilmektedir.
• Yeni binalarda taşıyıcı konstrüksiyon altında (bina içi sıcak tarafta) mantolama kullanılmamalıdır. Bu uygulama, mevcut konstrüksiyonun veya mevcut mantolamanın yenilenmesi gerektiğinde kullanılabilir. Mevcut çatının yenilenmesi durumunda, su yalıtım örtüsünün altında kalan konstrüksiyonun ısı geçirgenlik direncinin daha düşük olması gerekmektedir.
• Bu uygulamada su yalıtım örtüsü gece-gündüz sıcaklık farklarından etkilenmez. Tüm yıl boyunca oda sıcaklığına yakın ve değişmeyen bir ortamda kaıir. Böylece su yalıtım örtüsü ısıl floklardan etkilenmez.
• Duvar ve çatı yalıtımları birbiri üzerine bindirilerek, ısı köprüleri engellenmelidir. Gerektiğinde parapetlere dıştan mantolama uygulaması yapılarak mantolamanın sürekliliği sağlanmalıdır.
• Bu uygulamada bünyesinde su emmeyen, kapalı gözenekli, yüksek donma çözülme direncine sahip, basma ve sünme yüklerine dayanıklı XPS levhalar kullanılmalıdır.
• Mantolama levhalari UV ışınlarına maruz kalacak şekilde çıplak olarak bırakılmamalıdır. Parapet kenarlarına döndürülen mantolama levhaları etek elemanları ile korunmalıdır. Çakıl tabakasının sürekli olmasi sağlanmalıdır. Mantolama levhalarının rüzgar etkisi ile uçma ve su birikmesi sonucu yüzme etkisine karşı çakıl tabakasının kalınlığı ve çakıl granülometrisi yeterli olmalıdır.
• Özellikle mevcut yapılarda, mevcut su yalıtım örtüsü üzerinde herhangi bir kaplama ve temizlenemeyen kırıntılar olması durumunda, polietilen köpük levhadan bir yastık tabakası oluşturulması, mantolama levhalarının tahrip olmasını engelleyecektir.
• Küçük çakıl taneleri yağmur etkisi ile levha aralarından aşağıya sızabilir. Bu durum özellikle tek kat su yalıtım levhalarının tahrip olmasını engelleyecektir.
• Küçük çakıl taneleri yağmur etkisi ile levha aralarından aşağıya sızabilir. Bu durum özellikle tek kat su yalıtım örtülerinde sorun yaratabilir. Bunu önlemek amacıyla mantolama levhaları ile çakıl tabakası arasında jeotekstil keçe kullanılır.
• Çatıya eğim verilerek yoğuşan suyun su yalıtımı ile süzgeç birleşimlerine doğru akması ve tahliye borusuna verilmesi sağlanmalıdır.
ÇATILARDA MANTOLAMA
1.2.A Kullanilan Malzemeler
Mantolama Malzemeleri
A) XPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, iki yüzü zırhlı, biniş profilli, yoğunluğu en az 30kg/m3, hacimce su emmesi %3’ün altında olan ve en az 300 kPa (C3 Sınıfı) basma mukavemetine sahip, ekstrüde polistiren köpük levhalar. Teras çatının otopark olarak kullanılması veya araç yüküne maruz kalması durumunda statik yüklere göre 400 veya 500 kPa basma mukavemetine sahip levhalar tercih edilmelidir.
Su Yalıtım Malzemesi:
TS 11758/1’e göre üretilmiş polimer bitümlü örtüler, sentetik membranlar ve sürme su yalıtım malzemeleri kullanılabilir.
2. KIRMA ÇATILARDA MANTOLAMA
2.1 Tavan Arası Döşemesi Üzerine Yapılan Mantolama
1- Çatı örtüsü
2- Su yalıtım örtüsü
3- Çatı tahtası
4- Havalandırılan çatı boşluğu
5- Mantolama
6- Buhar dengeleyici
7- Tavan kaplaması / tavan sıvası
Mineral yün esaslı çatı şilteleri hafif olduklarından kolaylıkla çatıya çıkarılır ve kesilerek uygulanabilir. Çati şilteleri yırtılmaz ve her çatıya adapte edilebildiginden firesiz olarak uygulanabilir. Mineral yün esaslı flilteler, kullanılmayan çatı aralarının mantolamada döşemeye serilerek uygulanır. Şiltenin üzeri herhangi bir Şekilde örtülmemelidir. Mantolama malzemesinin toz, kir vb. dış etkilerden korunmasının istenildiği durumlarda, mineral yün esaslı mantolama malzemesinin üstü cam tülü gibi buhar geçiren (nefes alan) bir ürünle örtülebilir. Alüminyum folyo kaplı şilteler, folyolu tarafı sıcak tarafta kalacak şekilde uygulanmalıdır. Mineral yün esaslı şilteler yük taşımayan özellikte düşük yoğunluk bir malzeme olduğundan bu malzemelerin üzerine yük gelmemeli ve üzerinde yürünmemelidir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Çatı arasında yürünmesi gerektiğinde, ahşap kadronlar üzerine kalaslarla yürüme yolu inşa edilmelidir. Yalıtım malzemesi eğer yüke maruz kalacak ise şilte tipi ürünler yerine levha formunda sert mantolama malzemeleri kullanılmalıdır. Uygulama yapılacak çatı döşemesinin üstü, toz, kir harç artıklarından temizlenerek veya döşeme betonu üzerine mala perdahlı ince şap uygulaması yapılarak, düzgün bir zemin temin edilir. Düzgün yüzey üzerine yoguşma tahkikinin sonuçlarına göre buhar dengeleyici serilir ve kalınlığı TS 825 “Binalarda Mantolama Kuralları Standardı”na göre belirlenmiş mantolama malzemeleri döşenir. Mantolama malzemesinin üzerine ayırıcı tabaka yerleştirilerek, yüksek dozlu şap uygulaması yapılarak detay tamamlanır. Şap uygulamasının üstüne tercihe bağlı olarak herhangi bir kaplama yapılabilir. Bu detayda havalandırma hayati öneme sahiptir. Yalıtım malzemesinden geçen su buharı yapılan havalandırma boşlugu ile atmosfere atılmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Mantolama çati arasinda, betonarme döşeme üzerine uygulanır.
• Çatı ve Mantolama arasında havalandırma sağlanmalıdır.
• Mevcut binalarda uygulanabilir. Çatı arasında mevcut mantolama yenilenirken veya teras çatı üzerine bir kırma çatı ilave edilirken uygulanabilir.
• Kış sezonunda bitümlü su yalıtım örtüsü ile su yalıtımı yapılmış çatılarda, ısı transferi sırasında çatı boşluğunda mantolama üzerinde bulunan taraftaki soğuk yüzeylerde yoguşma gerçekleşebilir. Saçak alnı veya altında 15°'den düşük eğimli çatıilarda en az 25 mm., 15 °'den yüksek eğimli çatılarda ise en az 10 mm, sürekli havalandırma boşluğu sağlanmalıdır. Bu boşluk alanlarının toplamı çatı düzlem alanının 1/500'ünden daha az olmamalıdır.
• Nefes alan su yalıtım örtüsüyle (Sd≤ 0.02 m) yapılmış uygulamalarda, çatı arasının uygun şekilde havalandırılması gerekir.
• Bu bırakılan boşluklarda, böcek küf vb. canlıların girmesini önlemek amacıyla 3–4 mm gözenekli sıva filesi, kafes teli vb. kullanılmalı ancak havalandırmayı engellememelidir.
• Saçakların iç taraflarında, çatı örtüsü ile döşemenin birleştiği noktalarda, mantolama malzemesi havalandırmayı engellemeyecek şekilde yerleştirilmeli, saçakta bırakılan sürekli açıklık aynen kalacak şekilde mantolama malzemesi üzerinde boşluk bırakılmalıdır.
• Saçak alnı veya altında bırakılan sürekli açıklık alanlarının toplamına eşit kalacak şekilde mahyada havalandırma boşluğu bırakılmalıdır. Çift yönlü kırma çatılarda, eğimin 35°'den yüksek olması veya mahya uzunluğunun 10 m.'yi aşması durumunda, mahyadaki boşluğa 5mm ilave edilmelidir. Tek yönlü kırma çatılarda da benzer önlemler alınmalıdır.
• Döşeme ve mantolamayı delip geçen tüm elektrik kabloları vb. etkenlerin çevreleri buhar geçirmeyecek şekilde kapatılmalıdır. Islak hacimlerden ve diğer hacimlerden çatı arasına çıkan tüm boru ve bacaların etrafindaki boşluklar sıkıca kapatılmalıdır.
• Baca veya boru içinde herhangi bir yoğuşma oluşuyorsa, çatı içine akma veya damlamaya imkan bırakmayacak şekilde eğimli bir boru yardımı ile saçaktan dışarı atılması sağlanmalıdır.
ÇATILARDA MANTOLAMA
• Döşeme üzerine serilen mantolama, duvar üzerine bindirilerek (saçak alnı veya altından çatı arasına giren havayı engellemeyecek şekilde) duvar mantolama ile ilişkilendirilmelidir. Böylece ısı köprüleri yok edilmiş olacaktır.
• Çatı arası soğuk olacağından, tesisat boruları ve su deposu vb. içinde su hareketi olan tüm tesisat ekipmanlarının mümkün olduğunca buraya konulmaması, konuluyorsa mutlaka mantolama yapılması gerekir. Suyun borular veya su deposu içinde donması, boruların patlaması hem mantolamayı işe yaramaz hale getirecek hem de tesisatın yenilenmesini gerektirecektir. Ayrıca soğuk ve sıcak su tesisat borularının yan yana olmamasına dikkat edilmelidir.
• Tüm borular için ne tür mantolama yapılacağı belirlenmelidir. Su depolarının üst ve yanlarına mantolama yapılmalıdır. Döşemeye oturduğu yerde mantolama yapılmasına gerek yoktur. Ancak döşemeye serilen mantolama su deposunun yanlarına döndürülerek mantolamanın sürekliliği sağlanmalıdır. Mantolama ek yerleri buhar geçirimsiz bantlar ile kapatılarak yoguşma olması önlenmelidir.
• Döşemeye serilen mantolama kalınlığı homojen ve sürekli olmalıdır. Aksi halde ısı kayıpları gerçekleşir.
• Mantolamanın uygulanacağı döşeme yüzeyi düzgün değil ise, tesviye şapı ile düzgün bir yüzey elde edilmelidir.
• Mantolama malzemelerinin üzerine yük binmesi durumunda, yalıtım kalınlığının bozulmaması ve malzemelerin hareket etmemesi için gereken önlemler alınmalıdır.
2.1.A Kullanılan Malzemeler
Mantolama Malzemeleri
A) EPS Mantolama Levhalari: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı minimum B1 olan, en az 20 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 100 kPa ekspande polistiren köpük levhalar yüzeyine şap atılarak uygulanmalıdır.
B) XPS Mantolama Levhalari: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 100 kPa (C1 sınıfı) ekstrüde polistiren köpük levhalar. Yüzeyine şap atılarak uygulanmalıdır.
C)Taşyünü Mantolama Malzemeleri: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 50 kg/m3 yoğunlukta taşyünü şilte veya levhalar.
D) Camyünü Mantolama Malzemeleri: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, camyünü levhalar veya en az 18 kg/m3 yoğunlukta şilteler.
ÇATILARDA MANTOLAMA
2.2 Çatı Arası Kullanılan Kırma Çatılarda Mertek Seviyesinde Mantolama
1- Çatı örtüsü
2- Nefes alan su yalıtım örtüsü
3- Çatı tahtası
4- Havalandırılan çatı arası boşluğu
5- Mantolama
6- Buhar dengeleyici
7- Tavan sıvası
2.2.1 Ahşap Kırma Çatı Uygulamaları
a) Mertek altına alçı plaka kaplı kompozit mantolama levhaları ile mantolama yapılması Alçı plaka kaplı mantolama levhaları uygun bir testere ile kesilerek montaja hazır hale getirilir ve mertek altlarına oturtularak özel vidalar yardımıyla merteklere tespit edilir. Alçı plaka kaplı mantolama levhaları birleşim yerlerine sıva filesi yapıştırılarak yüzey üzerine alçı sıva uygulanır. Eğer son kat alçı sıva üzerine boya yapılacaksa, alçı sıva üzerine ince bir saten alçı uygulanmasının yapılması önerilir.
b) Mertek arasına şilte formunda mineral yünler ile mantolama,Mertek arasında kullanılan şiltelerin bir yüzü Alüminyum folyo kaplıdır ve folyo kenarlarında 5 cm’lik tespit payı bulunmaktadır. Şilteler kullanılan çatı aralarında, şilte genişliğinde aralıklı döşenmiş mertekler arasına Alimünyum folyolu yüzeyin sıcak tarafa bakacak şekilde yerleştirilir. Daha sonra şiltenin folyolu yüzeyinin her iki kenarında bulunan 5 cm’lik tespit payları merteklere çivilenir veya zımbalanır. Alçı plaka veya lambri vb. tavan kaplama malzemeleri ile uygulama tamamlanır.
c) Mertek üzerine Polistiren Köpükler ile mantolama yapılması
c.1- Çatı tahtasız uygulama
Kullanılacak mantolama levhası ile aynı kalınlıkta bitiş çıtası, saçak boyunca mertek uçlarına çivi veya vida ile sabitlenir. Yalıtım levhaları, bitiş çıtasından başlayarak mahyaya doğru merteklerin üzerine, merteklere dik yönde yerleştirilir. Levhaların binişlerinin tam oturması ve arada boşluk kalmaması sağlandıktan sonra baskı çıtaları, mantolama levhasının üzerinden merteklere çakılır. Baskı çıtaları, mantolama katmanı üzerinde bir havalandırma boşlugu meydana getirirler. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtaları en az 4 cm kalınlıkta olmalıdır.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Nefes alan su yalıtım örtüleri saçak seviyesinden mahyaya doğru birbiri üzerine bindirilerek uygulanır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır.
c.2- Çatı tahtalı uygulama
Kullanılacak mantolama levhası ile aynı kalınlıkta bitiş çıtası, saçak boyunca mertek uçlarına çivi veya vida ile sabitlenir. Su yalıtım örtüsü, mantolama levhasının altında veya üstüne uygulanabilir.Su yalıtım membranlarının, mantolamaının üzerinde yer alması durumunda; mantolama levhaları, bitiş çıtasından başlayarak mahyaya dogru çatı tahtası veya OSB üzerine, merteklere dik yönde yerleştirilir. Levhaların binişlerinin tam oturması ve arada boşluk kalmaması sağlandıktan sonra baskı çıtaları, mantolama levhasının üzerinden merteklere çakılır. Baskı çıtaları, mantolama katmanı üzerinde bir havalandırma boşluğu meydana getirirler. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtaları en az 4 cm kalınlıkta olmalıdır. Nefes alan su yalıtım örtüleri saçak seviyesinden mahyaya doğru birbiri üzerine bindirilerek uygulanir. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır. Su yalıtım örtülerinin, mantolamanın altında olması durumunda ise; su yalıtım örtüleri çatı tahtası veya OSB üzerine uygulanmaktadir. Burada su yalıtım örtüleri aynı zamanda buhar kesici görevi görürler. Mantolama levhaları bitiş çıtasından başlayarak mahyaya dogru su yalıtımı yapılmış çatı tahtası veya OSB üzerine, merteklere dik yönde şaşırtmalı ve boşluksuz olarak yerleştirilir. Mantolama levhaları; baskı çıtaları yardımıyla, çatı tahtası ve merteklere özel tespit elemanları ile tutturulur. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtalarının kalınlığı en az 4 cm olmalıdır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır.
2.2.2 Betonarme Kırma Çatı Uygulamaları
Su yalıtım örtülerinin, mantolamanın altında yer alması durumunda; beton çatı yüzeyinin temizlenmesi ve düzeltilmesinin ardından kuru durumda iken su yalıtım örtüleri serilmelidir. Mantolama levhaları saçaklardan başlayarak mahyaya doğru su yalıtımı yapılmış beton yüzey üzerine, bitiş çıtalarına desteklenerek şaşırtmalı ve boşluksuz olarak yerleştirilir. Mantolama levhaları; baskı çıtaları yardımıyla, beton yüzeye özel tespit elemanları ile tutturulur. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtalarının kalınlığı en az 4 cm olmalıdır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir ve kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak veya baskı çıtalarının üzerine OSB levhaları tespit edilerek shingle montajı ile uygulama tamamlanır. Su yalıtım membranlarının, mantolamanın üzerinde yer alması durumunda; mantolama levhaları, bitiş çıtasından başlayarak yerleştirilir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Levhaların binişlerinin tam oturması ve/veya arada boşluk kalmaması sağlandıktan sonra baskı çıtaları, mantolama levhasının üzerinden betonarme yüzeye çakılır. Baskı çıtaları mantolama katmanı üzerinde bir havalandırma boşluğu meydana getirirler. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtaları en az 4 cm kalınlıkta olmalıdır. Kiremit altı su yalıtım örtüleri saçak seviyesinden mahyaya doğru birbiri üzerine bindirilerek uygulanır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır. Aynı detay mantolama malzemesinin üzerine nefes alan su yalıtım örtülerinin serilmesi ve üzerine yeterli kalınlıkta (en az 4cm) baskı çıtalarının yerleştirilmesiyle elde edilen havanlandırma boşluğuyla uygulanabilir.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Mantolama, merteklerin üstüne, çatı tahtası üzerine veya mertek aralarına yerleştirilir. Böylece çatı altında ısıtılan kullanılabilir bir mekan oluşur. Mertek üzeri veya çatı üzeri uygulamalarda rijit levhalar, mertek arası uygulamalarda mineral yünler kullanılmalıdır.
• Mevcut binalarda, kiremit aktarma ve su yalıtımının, çatı kaplamasının yenilenmesi durumunda, çatı arası kullanılan bir mekan haline dönüştürülürken veya çatı arasının sağlıklı bir şekilde havalandırmanın mümkün olmadığı durumlarda uygulanır.
• Mantolama, merteklerin üzerine veya çatı tahtası üzerine yapılıyorsa, levhalar arasında, mahyada ve duvar birleşimlerinde derz ve boşluklar kapatılmalıdır. Levhaların kenar birleşim detayları ve boyutsal toleransları, boşluk kalmayacak şekilde olmalıdır.
• Eğer mantolama, mertek aralarına yerleştirilecekse, mantolama levhaları ile mertekler arasında boşluk kalmayacak şekilde olmalıdır. Merteklerin üzerinde de mantolama kullanılarak, merteklerin ısı köprüsü olarak çalışması engellenmelidir.
• Su yalıtım örtüsü iki farklı şekilde kullanılabilir. Mantolama levhalarının altında kullanılacaksa buhar direnci yüksek bir örtü kullanılmalıdır. Mantolama levhalarının üzerine serilecekse, buharı dışarı atan ancak suyu aşağıya geçirmeyen (nefes alan su yalıtım örtüsü Sd ≤ 0.02 m) bir örtü kullanılmalıdır. Mantolama üzerinde buhar direnci yüksek bir örtü kullanıldığında, içeriden dışarıya çıkmaya çalışan nemli hava su yalıtım örtüsü altında yoğuşmaya neden olur ve damlama yapabilir. Bu yanlış uygulamayı önlemek için mantolama üzerinde nefes alan bir örtü kullanılmalıdır veya alttan buhar kesici uygulaması yapılmalıdır.
• Çatıyı delen tüm boru ve baca kenarları ısı köprüsü oluşturmayacak ve buhar geçişine izin vermeyecek şekilde yalıtılmalıdır.
2.2.A Mantolama Malzemeleri
Yalıtım malzemesinin mertek altına, arasına veya üstüne uygulanmasına göre farklı yalıtım malzemeleri kullanılabilir. Mertek altına Uygulanan Mantolama Levhaları
A) EPS Kompozit Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, en az 25 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 150 kPa bir yüzü alçı karton levha kaplamalı genleştirilmiş (ekspande) polistiren köpük levhalar. Yoğuşma tahkiki yapılarak buhar kesici kullanımına karar verilmelidir.
B) XPS Kompozit Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, %10 deformasyonda basma mukavemetin en az 100 kPa (C1 Sinifi) bir yüzü alçı karton levha kaplamalı ekstrüde polistiren köpük levhalar. Yoğuşma tahkiki sonucu, buhar kesici gerekli ise detayda uygulanmalıdır.
C) Taşyünü Kompozit Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 110 kg/m3 veya daha fazla yoğunlukta taşyünü levhalar. Sıcak tarafta (iç yüzeyinde) buhar kesici ile birlikte kullanılmalıdır.
Mertek Arasına Uygulanan Mantolama Levhalari
A) Taşyünü Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 50 kg/m3 yoğunlukta taşyünü levhalar. Sıcak tarafta (iç yüzeyinde) buhar kesici ile birlikte kullanılmalıdır.
B) Camyünü Mantolama Malzemeleri: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 22 kg/m3 yoğunlukta camyünü levhalar veya en az 14 kg/m3 yoğunlukta şilteler. Sıcak tarafta (iç yüzeyinde) buhar kesici ile birlikte kullanılmalıdır.
Mertek Üstüne Uygulanan Mantolama Levhaları
1. Çatı Tahtalı Konstrüksiyonlarda Mantolama
A) EPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, en az 25 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 150 kPa genleştirilmiş (ekspande) polistiren köpük levhalar.
B) XPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 30kg/m3 yoğunlukta ve 200 kPa (C2 Sinifi) ekstrüde polistiren köpük levhalar.
C) Taşyünü Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 150 kg/m3 yoğunlukta taşyünü levhalar.
2. Çatı Tahtasız Konstrüksiyonlarda Mantolama
A) XPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, en az 30 kg/m3 ve mertek eksen araligina bağlı olarak uygun kalınlıkta ve basma mukavemetinde (400 ve 500 kPa) seçilmelidir. Çatı tahtasız uygulamalarda mertek aks aralığı, 4 cm kalınlığında XPS kullanılacaksa 40 cm, 5 cm kalınlığında kullanılacaksa 50 cm, 6 cm kalınlığında kullanılacaksa 60 cm olarak inşa edilmeli ve iki mertek arasında çizgi yük olarak orta eksende 150 kg yük taşıyabilmelidir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
3. METAL ÖRTÜLÜ ÇATI ve CEPHELERDE MANTOLAMA
3.1 Sandviç Paneller Iç ve dış metal levha ve yalıtım çekirdeğinden oluşur. Yapıların dış kabuğunu ısı ve su yalıtımlı olarak estetik bir şekilde çözen bu panellerin, fabrikalar, sanayi yapılari, askeri yapılar, sosyal yapılar, zirai yapılar, spor tesisleri, şantiye binalariı, silolar, hipermarketler, alışveriş merkezleri, soğuk hava depoları, hal binalari gibi taşıyıcı sistemi çelik veya prefabrike olan büyük boyutlu binaların çatı ve duvarlarında kullanılır.
• Su, ses ve yangın dayanımlı olan tipleri vardır.
• Diğer yapı malzemeleri ile birlikte kullanıma uygun olduğundan tasarım kolaylığı sağlar.
• Uzun ömürlüdür.
• Fabrikasyon sandviç panellerin montaj süresi, yerinde yapma sandviç sistemlere göre %50 daha hızlıdır.
• Çevreye zarar vermezler, bakteri üretmez ve barındırmazlar.
• Hafif olduklarından taşıyıcı sistem ve temel maliyetlerinde ekonomi sağlarlar.
3.1.1 Sandviç Panel Yapısı
a) Dış Yüzeyler Sandviç paneli oluşturan dış yüzeyler metal veya örtü olabilir. Çatı eğiminin %10 ve üzerinde olduğu yapılarda iki yüzü metal olan sandviç paneller, eğimin %10’un altında olduğu yapılarda alt yüz metal kompozit paneller üzerine örtü kaplanmalıdır. Sandviç panelin metal yüzeyleri galvanizli sac veya alüminyum olabilir. Sistemin sandviç olabilmesi için metallerin mantolama kabuğuna aderansi çok iyi sağlanmalıdır. Aksi halde iç-dış levha ve mantolama çekirdeği bir bütün olarak davranamaz ve kendinden beklenen gerekli yükleri taşıyamayıp istenmeyen zararlara yol açabilir. Sandviç sistemlerde; paneller galvanizli sac veya alüminyum’dan imal edilebilir. Panellerin, dış şartlara daha dayanikli olabilmeleri için yüzeyleri boyanmış olabilir. Çati eğiminin %10’un altında olduğu durumlarda, kompozit panelin (alt yüzü saç, mantolama üzeri kraş kağıdı kaplı) üst yüzü su yalıtım membranından kaplanmalıdır. Üst yüzde, sentetik (PVC, EPDM, Polietilen vb.) veya TS 11758-1’e uygun üretilmiş polimer bitümlü örtüler, su yalıtım malzemesi olarak kullanılabilir. Sentetik örtülerin genel olarak detayın gereklerine uygun kalınlıkta olmalı, içlerinde kopma mukavemeti için polyester keçe takviyeli bulunmalı, üstün UV dayanımına sahip ve yeterli bir uzama katsayısı ile buhar difüzyon direncine sahip olmalıdır.
b) Mantolama Çekirdeği
A) Poliüretan: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS EN 13165 standartlarına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan sandviç panellerde çatı ve cephe tiplerinde en az 40kg/m3 yoğunlukta olmalıdır.
B) Taşyünü: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı A olan sandviç panellerde, çatı tipinde en az 110kg/m3, cephe tipinde en az 100kg/m3 olarak kullanılmadır. Her iki tiptede basma dayanımı enaz 20 kPa olmalıdır.
C) Camyünü: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı A olan sandviç panellerde, çatı tipinde en az 70kg/m3, cephe tipinde en az 60kg/m3 olarak kullanılmadır.
E) EPS: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı B1 olan sandviç panellerde, en az 25 kg/m3 yoğunlukta olan ekspande polistiren köpük kullanılmadır.
F) XPS: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı B1 olan sandviç panellerde, en az 25 kg/m3 yoğunlukta olan ekstrüde polistiren köpük kullanılmadır.
3.1.2 Sandviç Panel Uygulama Esasları
a) İki Yüzü Metal Sandviç Paneller: %10’un üzerindeki eğimli çatılarda iki yüzü metal olan paneller kullanılır. Panelin trapez yüzü hakim rüzgarın uygun yönüne getirilerek, EPDM contalı, matkap uçlu vidalar ile hadve üzerinden çelik konstrüksiyona sabitlenir. Prefabrike sistemlerde ise yine EPDM contalı çakma dübeller veya betofast vidalar kullanılır. Vidalama aralığı m2’ye 1,5 adet düşecek şekilde, panele homojen bir şekilde dağıtılmalıdır. Çatı panellerindeki galvanizli sac veya alüminyum levha kalınlığı panelin en az 120kg/m2 uzun süreli yayılı yük taşıma hesabına göre tespit edilir. Cephe panellerinde bu hesap rüzgarın 80kg/m2 olan emme hesabına göre yapılır, Bu hesaplara göre uygun kalınlıklar seçilmediğinde veya yeterli miktarda vida kullanılmadığında çatı veya cephe panellerinde kopmalar olabilir.
a.1) Çatı Paneli Uygulaması Çatı paneli uygulamalarında aşağıdaki yardımcı aksesuar elemanları kullanılır.
1-Mahya Alt Profili: 0,40mm kalınlıkta boyalı galvanizli sac veya alüminyumdan, en az 400mm açılımda 3,00m boyunda bükme profildir.
2-Oluk Kenar Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan, en az 250mm açılımda bükme profildir. Genellikle 3mt boylarında üretilip, 10cm bindirilecek şekilde içlerine silikon uygulanarak oluk kenarına vidalanir. Bu profil ile sandviç panel arasına 20x30mm boyutlarında bitüm emdirilmiş sünger yapıştırılarak oluk kenarlarından toz geçişlerinin önlenmesi gerekir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
3-Etek Alt Profili: 0,40mm kalınlıkta galvanizli boyali sac veya alüminyumdan, en az 400mm açılımda bükme profildir.
4-Mahya Üst Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya 0,9mm alüminyumdan, en az 600mm açılımda panel tipine göre trapez oyması yapılmış, en az 3m boyunda bükme profildir. Profil ile panel arasına trapez formlu bir tüm emdirilmiş süngerler çift taraflı olarak yapıştırılmadır. Mahya üst profilinin yerine panel üst trapezinden uygun mahya açısı verilmiş en az 1,00 mt boyunda trapez mahyada kullanılabilir.
5-Etek Üst Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac ve 0,9mm alüminyumdan, en az 400mm açılımda en az 3,00mt boyunda bükme profildir. Boy binişlerinde silikon kullanılmalıdır.
6-Kalkan Profili ve Harpuşta: 1,00mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan detayına uygun açılımda en az 4,00m boyunda profildir. Bu profillerin panellere montajları geniş dış aralıklı sac veya alüminyum tipi çektirme vidalarıyla yapılır. Çatı üzerinde yer alan baca, pencere, aydınlatma elemanlarının çatı ile ilgili birleşimlerine dikkat edilmeli, mutlaka uygun aksesuar elemanları ile birlikte sızdırmazlık bant veya fitilleri kullanılmalıdır.
a.2) Cephe Paneli Uygulaması
Cephe paneli uygulamalarında aşağıdaki yardımcı aksesuar elemanları kullanılır.
1-Damlalık Profili: 1,00mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan, en az 200mm açılımda bükme profildir. Su basman seviyesinin en az 10cm altına yerleştirilecek profil üzerine sabitlenir. Cephe panelinin montaj öncesi tüm yükünü taşıyacağı için daha ince yapılmamalıdır. Aksi halde deforme olarak sızdırmazlık sorunlarına yol açar.
2-Denizlik ve Pencere Kenar Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya 0,9mm alüminyumdan, detayına uygun açılımdaki bükme profildir.
3-Köşe Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya 0,9mm alüminyumdan, en az 330mm açılımda ve en az 4,00 m boyunda bu profillerin panellere montajları geniş dış aralıklı sac ve alüminyum tipi çektirme vidalarıyla yapılır.
MAKAS PROFİL İZOLASYONLU DERE OLUK KENAR PROFİLİ 20X30mm BİTÜM EMDİRİLMİŞ SÜNGER HARPUŞTA SANDVİÇ ÇATI PANELİ
b) Membranlı Sandviç Paneller
Eğimin %10’un altında olduğu, genellikle %1-2’lik eğimli büyük boyutlu çatılarda kullanılır.En az 120kg/m2 uzun süreli yayılı yük taşıma hesabına uygun olarak trapezli yüz altta, membran, üstte kalacak şekilde uygulanır. Bu sistem iki yüzü metal olan sandviç panel sisteminden çok farklıdır. Sistemde oluk yoktur. Çatının suyu, su yalıtım örtüsüne uygun yağmur süzgeçleri ile atılır. Panelin, konstrüksiyona sabitlenmesi matkap uçlu metal başlı vidalar ile yapılır. Panelin membranlı üst yüzeyi yapıştırma amacıyla 5cm uzun olmalidir. Kullanılan su yalıtım örtüsü, tekniğine uygun olarak yapıştırılmalıdır. Panelin boy eklerine 15cm ilave örtü ile aynı tür yapıştırma yapılır. Sistemde, metal çatılarda değinilen mahya alt profili, etek alt profili ile birlikte harpuşta kullanılır. Ek olarak çatı parapet içlerine, baca kenarı gibi bölgelere membran lamine edilmiş sactan açılımına göre üretilmiş bükümler kullanılmalıdır.
3.2 Yerinde Yapma Sandviç Paneller
Iç yüzde metal, dış yüzde metal veya membran, aralarında mesafe ayarlayıcı profil sistemi ve izolasyondan oluşur.
a) İki Yüzü Metal Sistemler Alt ve üst yüzleri trapezdir. Aralarında mesafe belirleyici sistemi ile birlikte kullanılırlar. Alt trapezin üzerine içten gelebilecek su buharı ve yoğuşmaya önlem olarak buhar kesici kullanılmalıdır.
9-Çatılarda Mantolama
1. TERAS ÇATILARDA MANTOLAMA
1.1 Geleneksel Teras Çatılarda Mantolama bu detayda su yalıtım katmanı mantolamanın üzerinde yer almaktadır. Çatı sistemi, alttan buhar kesici ile su buharına karşı korunurken, üstte uygulanan su yalıtım örtüsü suyun yapı elemanlarına ulaşlmasını önler. Uygulama yapılacak beton yüzeyin iyice temizlenmesinin ardından ve kuru durumda iken astar olarak m2’ ye en az 0,400 kg. sarf edilecek biçimde TS113’ e uygun soğuk uygulamalı asfalt emilsiyonu sürülür. Su buharının, mantolamanın içerisinden geçerek su yalıtım örtüsü altında birikmesi ve yoğuşması sonucu, mantolamanın işlevini kaybetmesini ve örtülerinin tahrip olmasını önlemek için; mantolamaının altına (sıcak tarafa) yüksek performanslı buhar kesici uygulanmalıdır. Astar kuruduktan sonra buhar kesici katman (cam tülü taşıyıcılı polimer bitümlü örtü olabilir) fleritsel olarak yapıştırılır. Buhar kesici uygulamalarında ek yerleri tam yapıştırılmalıdır. Buhar kesici katman üzerine, mantolama levhaları şaşırtmalı olarak, ek yerlerinde derz oluşmayacak şekilde noktasal bitümle yapıştırılır. Mantolama malzemesi, su yalıtım malzemesinin yapıştırma sıcaklığına dayanıklı ve rijit ise (Taşyünü) su yalıtım malzemesi doğrudan mantolama malzemesi üzerine uygulanabilir. Eğer mantolama malzemesi, su yalıtım malzemesinin yapıştırma sıcaklığına dayanıklı ve rijit değil ise yalıtım katmanı üzerine eğim betonu dökülmeli ve su yalıtım malzemesi eğim betonun üzerine uygulanmalıdır. Böylece mantolama malzemesi yapıştırma sıcaklığından korunur ve yayılı yük altında rijitliği bozulmadan işlevini yerine getirerek üzerinde gezilmeyen teras çatı detayı tamamlanır. Gerek, çift kat uygulanan bitüm esaslı örtülerin son katı, gerekse de tek kat uygulanan sentetik su yalıtım örtüleri; gece/gündüz ve yaz/kış sıcaklık farkı sebebiyle oluşabilecek termal gerilmeleri azaltmak ve U.V etkilerinden korunmak amacıyla güneş ışınını yansıtıcı bir bitiş tabakası ile korunmalıdır. Bu amaçla, mineral kaplı su yalıtım örtüleri veya çakıl tabakası bitiş tabakası olarak kullanılabilir.
Üzerinde Gezilemeyen Teras Çatılar
A- Çakıl
B- Ayırıcı keçe
C- Su yalıtım katmanı
D- Mantolama (çift kat olursa şaşırtmalı)
E- Buhar kesici veya buhar dengeleyici
F- Eğim betonu
G- Döşeme
H- Tavan sıvası
Üzerinde Gezilen Teras Çatilar
1- Döşeme kaplaması
2- Harç
3- Koruma betonu
4- Su yalıtım örtüleri
5- Mantolama (çift kat olursa şaşırtmalı)
6- Buhar kesici örtü
7- Buhar dengeleyici (gerektiğinde)
8- Eğim betonu
9- Döşeme
10- Tavan sıvası
ÇATILARDA MANTOLAMA
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Yoğuşma tahkiki mutlaka yapılmalıdır.
• Sıcak çatılarda, su yalıtım örtüleri en üstte oldugu takdirde, ısıl floklari (gece-gündüz, yaz ve kış sıcaklık farkları dolayısıyla) azaltmak amacıyla, güneş ışınını yansıtıcı ve bir bitiş tabakası ile korunmalıdır.
• Tek kat sentetik su yalıtım örtüleri için ek yerlerinin yapıştırılmasında üretici firmaların tavsiyelerine titizlikle uyulmalıdır.
• Taşma ve su birikmesini önleyecek yeterli sayıda gider bırakılmalıdır. Aksi taktirde ısıtma soğutma dönemlerinde su yalıtım örtüsü daha fazla ısıl floka maruz kalacaktır.
• Yanıcı mantolama malzemeleri kullanılan sıcak çatı uygulamalarında şalumo alevi kullanarak yapılan bitümlü örtü tespiti sırasında gerekli yangın güvenlik önlemleri alınmalıdır.
• Bu uygulamada su buharı, mantolama içinden geçerek, su yalıtım örtüsü altında yoğuşma yaparak mantolamanın bozulmasına ve su yalıtım örtüsünün kısa zamanda tahrip olmasına neden olmaması için, mantolama tabakasının altına yüksek performanslı bir buhar kesici tabaka uygulanmalıdır. Mevcut binalarda su yalıtım örtüsü varsa, bu su yalıtım tabakası buhar kesici olarak kabul edilir, yoksa buhar kesici kullanılmalıdır. Buhar kesici tabaka alt zemine tüm yüzeyi ile yapıştırılmalı ve ek yerleri sıcak bitüm ile doldurulmalıdır. Buhar kesici tabaka en az 15 cm mantolama malzemesi üzerine döndürülmeli ve üstteki su yalıtım örtüsü ile birbirine yapıştırılmalıdır. Böylece mantolama tabakası alttan buhar kesici üstten su yalıtım örtüsü ile bohçalanmış olacaktır.
• Mantolama malzemesinin sürekliliğinin bozulduğu noktalarda, (duvar-çatı birleşim noktaları, boruların çatıyı deldiği noktalar vb.) ısı köprüleri oluşur ve bu noktalarda yoguşma gerçekleşir. Çatı-duvar birleşimlerinde mantolama malzemesinin sürekli olmasi sağlanmalıdır. Betonarme sıcak teras çatılarda mantolama mutlaka parapet kenarlarına döndürülmeli ve duvar mantolama ile ilişkilendirilmelidir.
• Çelik konstrüksiyon yapılarda, çatı makası vb. taşıyıcı konstrüksiyonun bulundugu çatı boşluğunun yan kenarlarında çatı hizasına kadar mantolamanın sürekliliği sağlanmalıdır.
• Mantolamanı delip geçen tüm borular mutlaka yalıtılmalıdır. Buhar direnci yüksek yalıtım veya buhar kesici folyo ile birleştirilmiş mantolama malzemeleri ile su buharının borulara ve yoguşma noktalarına ulaşması önlenmelidir.
• Su yalıtımının altında yapılan eğim betonu suyun süzgece doğru akması ve tahliye borusuna verilmesi sağlanmalıdır.
1.1.A Kullanılan Malzemeler
Mantolama Malzemeleri
A) EPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı minimum B1 sınıfı olan, boyut kararlılığı ±% 0,5 veya DS(N)5 sınıfında, Gezilmeyen çatılarda; yoğunluğu en az 20 kg/m3, %10 deformasyonda basma dayanımı çatılarda mantolama dayanımı en az 80 kPa, gezilebilir çatılarda; yoğunluğu en az 30 kg/m3, %10 deformasyonda basma dayanimi en az 100 kPa olan genleştirilmiş(ekspande) polisitren köpük levhalar.
B) Taşyünü Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli en az 150 kg/m3 yogunlukta %10 deformasyonda basma dayanımı en az 50 kPa, yanma sınıfı A olan taşyünü levhalar.
Su Yalitim Malzemesi:
TS 11758/1’e göre üretilmiş polimer bitümlü örtüler, sentetik örtüler ve sürme su yalıtım malzemeleri kullanılabilir.
1.2 Ters Teras Çatılarda Mantolama
Ters teras çatılarda, mantolama su yalıtım membranının üzerinde yer alır. Bu sebeple kullanılacak olan mantolama malzemesi dış iklim koşullarına (sıcak, soğuk, yağmur vb.) maruz kalır. Ters teras çatılarda, mantolama malzemesinin, temel ısıl özelliklerinin dışında bu detaya uygun olarak; donma, çözülme dayanımı, basma dayanımı (yük altındaki çatılarda), uzun süreli su emme değerleri aranır. Ters teras çatılarda yoğunluğu en az 30kg/m3 olan, %10 deformasyonda basma mukavemeti 300kPa olan, iki yüzü zırhlı, kenarları binili ve difüzyonla su emmesi %3’ün altında olan ekstrüde polistiren köpük (XPS) levhalar kullanılır. 4. Çatıda biriken yağmur suyunun drenajı için betonarme üzerine en az %2 eğim sağlayacak şekilde eğim betonu dökülür. 5. Eğim betonunun üst yüzeyinin iyice temizlenmesinin ardından, kuru durumda iken astar olarak m2’ye en az 0,400 kg. sarf edilecek biçimde TS113’e uygun soguk uygulamalı asfalt emilsiyonu sürülür. 6. Elde edilen düzgün yüzey üzerine tekniğine uygun olarak su yalıtım örtüsü uygulanır. Mantolama malzemesi, su yalıtım örtüsü üstüne yapıştırılmadan,serbest ve şaşırtmalı olarak, ek yerlerinde derz oluşmayacak şekilde yerleştirilir. Mantolama malzemesi üzerine, üstteki katmanlardan gelecek olan ve istenmeyen yabancı maddelerin yalıtım levhalarının derzlerine girmesini engelleyen filtre katmanı serilir. Filtre katmanı olarak buhar geçişine karşı direnç oluşturmayan, en az 150 gr/m2’lik polyester veya polipropilen keçeler ve bu işlevler için özel olarak imal edilmiş mamuller (ısısal dokunmuş jeotekstiller) kullanilir. 5. Filtre katmanının üzerine ağırlık oluşturarak mantolama malzemesinin uçmasını veya yüzmesini engelleyen, güneş ışınlarını yansıtan açik renkli Ø (16–32) mm arası yuvarlak, yıkanmış ve elenmiş uygun kalınlıkta dere çakılı serilerek. Üzerinde yürünmeyen ters teras çatı detayı tamamlanır. Ters teras çatılarda uygulama, çatının kullanım amacına göre farklılıklar gösterir. Yürünebilen çatı detaylarında çakıl tabakası üzerine ayırıcı tabaka serilmesinin ardından, harçla döşenen döşeme kaplaması veya çakıl tabakası serilmeden filtre katmanının serilmesi, üstüne plastik takozlar yerleştirilmesi ve prekast beton karoların plastik takozlara oturtulması ile uygulama tamamlanır.
4 TS 825:2006 Ek E “9” dip notu ve DIN 4108 “j” dip notu.
5 TS 11758-2 Polimer bitümlü örtüler – Su Yalıtımı için – Eritme kaynağı ile birleştirilerek kullanılan
Bölüm 2: Uygulama kurallari standardı.
6 IZODER bitümlü örtü komisyonu poz çalışmaları.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Gezilen çatı detayında, mantolama levhaları üzerine Ø 4–7 mm büyüklüğünde çakıl kullanılır.
Bahçe çatı uygulaması yapılacak ise, çakıl katmanı üzerine filtre tabakası serildikten sonra, onunda üzerine bitki toprağı yerleştirilerek uygulama tamamlanır. Bahçe çatılarda bitki köklerine dayanıklı özel su yalıtım örtülerinin kullanılması gerekir. Ters teras çatılarda su yalıtımı için; polimer bitümlü örtüler, sentetik esaslı örtüler veya sürme su yalıtım malzemeleri kullanılabilir. Su yalıtım malzemesi olarak sentetik membranların kullanılmasi durumunda, su yalıtım örtüsü ile mantolama malzemesi arasında solvent geçişini önlemek için ayırıcı tabaka yerleştirilmelidir. Ayırıcı tabaka; keskin ve sivri yüzeylerin, su yalıtım örtülerinden farklı ısıl boy uzama katsayısına sahip malzemelerin su yalıtım katmanlarına zarar vermesini önlemek için araya konulan ve örtülere yapıştırılmayan koruyucu katmandır. Bu amaç için, en az 150 gr/m2’lik polyester veya polipropilen keçeler veya 300 μ kalınlığında polietilen folyo kullanılır 5. Su yalıtım membranı olarak kullanılacak olan polimer bitümlü örtünün TS 11758-1 standardına göre TSE belgeli olması ve uygulamasının TS 11758-2 standardına göre yapılması gerekir.
Üzerinde Gezilen Ters Teras Çatılar
1- Döşeme kaplaması
2- Karo takozları veya harç (harç kullanılması durumunda altında çakıl katmanı uygulanmalıdır.)
3- Ayırıcı keçe
4- Mantolama (ekstrüde polistiren köpük)
5- Su yalıtım örtüsü
6- Eğim betonu
7- Betonarme plak veya asmolen döşeme veya gazbeton döşeme paneli
8- Tavan sıvası
Üzerinde Gezilemeyen Ters Teras Çatilar
A- Çakıl
B- Ayırıcı keçe
C- Mantolama (ektrüde polistiren köpük)
D- Su yalıtım örtüsü
E- Eğim betonu
F- Betonarme plak veya asmolen döşeme veya gazbeton döşeme paneli
G- Tavan sıvası
ÇATILARDA MANTOLAMA
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Bu uygulamada bünyesinde su emmeyen kapalı gözenekli XPS (ekstrüde polistiren köpük) mantolama levhaları kullanılmalıdır.
• Mantolama, su yalıtım örtüsünün üzerine yapıştırılmadan yerleştirilir. UV ışınlarına ve rüzgar etkisi ile uçmaya karşı, gezilmeyen çatılarda en az 5 cm kalınlığında Ø16–32 mm çakıl tabakası serilerek bırakılır. Çakıl tabakası altına bir filtre tabakası (jeotekstil keçe) serilir. Bu uygulama, betonarme, metal ve ahşap taşıyıcı konstrüksiyon üzerine yapılabilir. Ayrıca plastik takozlar üzerine serbest karo uygulaması da yapılabilmektedir.
• Yeni binalarda taşıyıcı konstrüksiyon altında (bina içi sıcak tarafta) mantolama kullanılmamalıdır. Bu uygulama, mevcut konstrüksiyonun veya mevcut mantolamanın yenilenmesi gerektiğinde kullanılabilir. Mevcut çatının yenilenmesi durumunda, su yalıtım örtüsünün altında kalan konstrüksiyonun ısı geçirgenlik direncinin daha düşük olması gerekmektedir.
• Bu uygulamada su yalıtım örtüsü gece-gündüz sıcaklık farklarından etkilenmez. Tüm yıl boyunca oda sıcaklığına yakın ve değişmeyen bir ortamda kaıir. Böylece su yalıtım örtüsü ısıl floklardan etkilenmez.
• Duvar ve çatı yalıtımları birbiri üzerine bindirilerek, ısı köprüleri engellenmelidir. Gerektiğinde parapetlere dıştan mantolama uygulaması yapılarak mantolamanın sürekliliği sağlanmalıdır.
• Bu uygulamada bünyesinde su emmeyen, kapalı gözenekli, yüksek donma çözülme direncine sahip, basma ve sünme yüklerine dayanıklı XPS levhalar kullanılmalıdır.
• Mantolama levhalari UV ışınlarına maruz kalacak şekilde çıplak olarak bırakılmamalıdır. Parapet kenarlarına döndürülen mantolama levhaları etek elemanları ile korunmalıdır. Çakıl tabakasının sürekli olmasi sağlanmalıdır. Mantolama levhalarının rüzgar etkisi ile uçma ve su birikmesi sonucu yüzme etkisine karşı çakıl tabakasının kalınlığı ve çakıl granülometrisi yeterli olmalıdır.
• Özellikle mevcut yapılarda, mevcut su yalıtım örtüsü üzerinde herhangi bir kaplama ve temizlenemeyen kırıntılar olması durumunda, polietilen köpük levhadan bir yastık tabakası oluşturulması, mantolama levhalarının tahrip olmasını engelleyecektir.
• Küçük çakıl taneleri yağmur etkisi ile levha aralarından aşağıya sızabilir. Bu durum özellikle tek kat su yalıtım levhalarının tahrip olmasını engelleyecektir.
• Küçük çakıl taneleri yağmur etkisi ile levha aralarından aşağıya sızabilir. Bu durum özellikle tek kat su yalıtım örtülerinde sorun yaratabilir. Bunu önlemek amacıyla mantolama levhaları ile çakıl tabakası arasında jeotekstil keçe kullanılır.
• Çatıya eğim verilerek yoğuşan suyun su yalıtımı ile süzgeç birleşimlerine doğru akması ve tahliye borusuna verilmesi sağlanmalıdır.
ÇATILARDA MANTOLAMA
1.2.A Kullanilan Malzemeler
Mantolama Malzemeleri
A) XPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, iki yüzü zırhlı, biniş profilli, yoğunluğu en az 30kg/m3, hacimce su emmesi %3’ün altında olan ve en az 300 kPa (C3 Sınıfı) basma mukavemetine sahip, ekstrüde polistiren köpük levhalar. Teras çatının otopark olarak kullanılması veya araç yüküne maruz kalması durumunda statik yüklere göre 400 veya 500 kPa basma mukavemetine sahip levhalar tercih edilmelidir.
Su Yalıtım Malzemesi:
TS 11758/1’e göre üretilmiş polimer bitümlü örtüler, sentetik membranlar ve sürme su yalıtım malzemeleri kullanılabilir.
2. KIRMA ÇATILARDA MANTOLAMA
2.1 Tavan Arası Döşemesi Üzerine Yapılan Mantolama
1- Çatı örtüsü
2- Su yalıtım örtüsü
3- Çatı tahtası
4- Havalandırılan çatı boşluğu
5- Mantolama
6- Buhar dengeleyici
7- Tavan kaplaması / tavan sıvası
Mineral yün esaslı çatı şilteleri hafif olduklarından kolaylıkla çatıya çıkarılır ve kesilerek uygulanabilir. Çati şilteleri yırtılmaz ve her çatıya adapte edilebildiginden firesiz olarak uygulanabilir. Mineral yün esaslı flilteler, kullanılmayan çatı aralarının mantolamada döşemeye serilerek uygulanır. Şiltenin üzeri herhangi bir Şekilde örtülmemelidir. Mantolama malzemesinin toz, kir vb. dış etkilerden korunmasının istenildiği durumlarda, mineral yün esaslı mantolama malzemesinin üstü cam tülü gibi buhar geçiren (nefes alan) bir ürünle örtülebilir. Alüminyum folyo kaplı şilteler, folyolu tarafı sıcak tarafta kalacak şekilde uygulanmalıdır. Mineral yün esaslı şilteler yük taşımayan özellikte düşük yoğunluk bir malzeme olduğundan bu malzemelerin üzerine yük gelmemeli ve üzerinde yürünmemelidir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Çatı arasında yürünmesi gerektiğinde, ahşap kadronlar üzerine kalaslarla yürüme yolu inşa edilmelidir. Yalıtım malzemesi eğer yüke maruz kalacak ise şilte tipi ürünler yerine levha formunda sert mantolama malzemeleri kullanılmalıdır. Uygulama yapılacak çatı döşemesinin üstü, toz, kir harç artıklarından temizlenerek veya döşeme betonu üzerine mala perdahlı ince şap uygulaması yapılarak, düzgün bir zemin temin edilir. Düzgün yüzey üzerine yoguşma tahkikinin sonuçlarına göre buhar dengeleyici serilir ve kalınlığı TS 825 “Binalarda Mantolama Kuralları Standardı”na göre belirlenmiş mantolama malzemeleri döşenir. Mantolama malzemesinin üzerine ayırıcı tabaka yerleştirilerek, yüksek dozlu şap uygulaması yapılarak detay tamamlanır. Şap uygulamasının üstüne tercihe bağlı olarak herhangi bir kaplama yapılabilir. Bu detayda havalandırma hayati öneme sahiptir. Yalıtım malzemesinden geçen su buharı yapılan havalandırma boşlugu ile atmosfere atılmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Mantolama çati arasinda, betonarme döşeme üzerine uygulanır.
• Çatı ve Mantolama arasında havalandırma sağlanmalıdır.
• Mevcut binalarda uygulanabilir. Çatı arasında mevcut mantolama yenilenirken veya teras çatı üzerine bir kırma çatı ilave edilirken uygulanabilir.
• Kış sezonunda bitümlü su yalıtım örtüsü ile su yalıtımı yapılmış çatılarda, ısı transferi sırasında çatı boşluğunda mantolama üzerinde bulunan taraftaki soğuk yüzeylerde yoguşma gerçekleşebilir. Saçak alnı veya altında 15°'den düşük eğimli çatıilarda en az 25 mm., 15 °'den yüksek eğimli çatılarda ise en az 10 mm, sürekli havalandırma boşluğu sağlanmalıdır. Bu boşluk alanlarının toplamı çatı düzlem alanının 1/500'ünden daha az olmamalıdır.
• Nefes alan su yalıtım örtüsüyle (Sd≤ 0.02 m) yapılmış uygulamalarda, çatı arasının uygun şekilde havalandırılması gerekir.
• Bu bırakılan boşluklarda, böcek küf vb. canlıların girmesini önlemek amacıyla 3–4 mm gözenekli sıva filesi, kafes teli vb. kullanılmalı ancak havalandırmayı engellememelidir.
• Saçakların iç taraflarında, çatı örtüsü ile döşemenin birleştiği noktalarda, mantolama malzemesi havalandırmayı engellemeyecek şekilde yerleştirilmeli, saçakta bırakılan sürekli açıklık aynen kalacak şekilde mantolama malzemesi üzerinde boşluk bırakılmalıdır.
• Saçak alnı veya altında bırakılan sürekli açıklık alanlarının toplamına eşit kalacak şekilde mahyada havalandırma boşluğu bırakılmalıdır. Çift yönlü kırma çatılarda, eğimin 35°'den yüksek olması veya mahya uzunluğunun 10 m.'yi aşması durumunda, mahyadaki boşluğa 5mm ilave edilmelidir. Tek yönlü kırma çatılarda da benzer önlemler alınmalıdır.
• Döşeme ve mantolamayı delip geçen tüm elektrik kabloları vb. etkenlerin çevreleri buhar geçirmeyecek şekilde kapatılmalıdır. Islak hacimlerden ve diğer hacimlerden çatı arasına çıkan tüm boru ve bacaların etrafindaki boşluklar sıkıca kapatılmalıdır.
• Baca veya boru içinde herhangi bir yoğuşma oluşuyorsa, çatı içine akma veya damlamaya imkan bırakmayacak şekilde eğimli bir boru yardımı ile saçaktan dışarı atılması sağlanmalıdır.
ÇATILARDA MANTOLAMA
• Döşeme üzerine serilen mantolama, duvar üzerine bindirilerek (saçak alnı veya altından çatı arasına giren havayı engellemeyecek şekilde) duvar mantolama ile ilişkilendirilmelidir. Böylece ısı köprüleri yok edilmiş olacaktır.
• Çatı arası soğuk olacağından, tesisat boruları ve su deposu vb. içinde su hareketi olan tüm tesisat ekipmanlarının mümkün olduğunca buraya konulmaması, konuluyorsa mutlaka mantolama yapılması gerekir. Suyun borular veya su deposu içinde donması, boruların patlaması hem mantolamayı işe yaramaz hale getirecek hem de tesisatın yenilenmesini gerektirecektir. Ayrıca soğuk ve sıcak su tesisat borularının yan yana olmamasına dikkat edilmelidir.
• Tüm borular için ne tür mantolama yapılacağı belirlenmelidir. Su depolarının üst ve yanlarına mantolama yapılmalıdır. Döşemeye oturduğu yerde mantolama yapılmasına gerek yoktur. Ancak döşemeye serilen mantolama su deposunun yanlarına döndürülerek mantolamanın sürekliliği sağlanmalıdır. Mantolama ek yerleri buhar geçirimsiz bantlar ile kapatılarak yoguşma olması önlenmelidir.
• Döşemeye serilen mantolama kalınlığı homojen ve sürekli olmalıdır. Aksi halde ısı kayıpları gerçekleşir.
• Mantolamanın uygulanacağı döşeme yüzeyi düzgün değil ise, tesviye şapı ile düzgün bir yüzey elde edilmelidir.
• Mantolama malzemelerinin üzerine yük binmesi durumunda, yalıtım kalınlığının bozulmaması ve malzemelerin hareket etmemesi için gereken önlemler alınmalıdır.
2.1.A Kullanılan Malzemeler
Mantolama Malzemeleri
A) EPS Mantolama Levhalari: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı minimum B1 olan, en az 20 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 100 kPa ekspande polistiren köpük levhalar yüzeyine şap atılarak uygulanmalıdır.
B) XPS Mantolama Levhalari: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 100 kPa (C1 sınıfı) ekstrüde polistiren köpük levhalar. Yüzeyine şap atılarak uygulanmalıdır.
C)Taşyünü Mantolama Malzemeleri: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 50 kg/m3 yoğunlukta taşyünü şilte veya levhalar.
D) Camyünü Mantolama Malzemeleri: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, camyünü levhalar veya en az 18 kg/m3 yoğunlukta şilteler.
ÇATILARDA MANTOLAMA
2.2 Çatı Arası Kullanılan Kırma Çatılarda Mertek Seviyesinde Mantolama
1- Çatı örtüsü
2- Nefes alan su yalıtım örtüsü
3- Çatı tahtası
4- Havalandırılan çatı arası boşluğu
5- Mantolama
6- Buhar dengeleyici
7- Tavan sıvası
2.2.1 Ahşap Kırma Çatı Uygulamaları
a) Mertek altına alçı plaka kaplı kompozit mantolama levhaları ile mantolama yapılması Alçı plaka kaplı mantolama levhaları uygun bir testere ile kesilerek montaja hazır hale getirilir ve mertek altlarına oturtularak özel vidalar yardımıyla merteklere tespit edilir. Alçı plaka kaplı mantolama levhaları birleşim yerlerine sıva filesi yapıştırılarak yüzey üzerine alçı sıva uygulanır. Eğer son kat alçı sıva üzerine boya yapılacaksa, alçı sıva üzerine ince bir saten alçı uygulanmasının yapılması önerilir.
b) Mertek arasına şilte formunda mineral yünler ile mantolama,Mertek arasında kullanılan şiltelerin bir yüzü Alüminyum folyo kaplıdır ve folyo kenarlarında 5 cm’lik tespit payı bulunmaktadır. Şilteler kullanılan çatı aralarında, şilte genişliğinde aralıklı döşenmiş mertekler arasına Alimünyum folyolu yüzeyin sıcak tarafa bakacak şekilde yerleştirilir. Daha sonra şiltenin folyolu yüzeyinin her iki kenarında bulunan 5 cm’lik tespit payları merteklere çivilenir veya zımbalanır. Alçı plaka veya lambri vb. tavan kaplama malzemeleri ile uygulama tamamlanır.
c) Mertek üzerine Polistiren Köpükler ile mantolama yapılması
c.1- Çatı tahtasız uygulama
Kullanılacak mantolama levhası ile aynı kalınlıkta bitiş çıtası, saçak boyunca mertek uçlarına çivi veya vida ile sabitlenir. Yalıtım levhaları, bitiş çıtasından başlayarak mahyaya doğru merteklerin üzerine, merteklere dik yönde yerleştirilir. Levhaların binişlerinin tam oturması ve arada boşluk kalmaması sağlandıktan sonra baskı çıtaları, mantolama levhasının üzerinden merteklere çakılır. Baskı çıtaları, mantolama katmanı üzerinde bir havalandırma boşlugu meydana getirirler. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtaları en az 4 cm kalınlıkta olmalıdır.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Nefes alan su yalıtım örtüleri saçak seviyesinden mahyaya doğru birbiri üzerine bindirilerek uygulanır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır.
c.2- Çatı tahtalı uygulama
Kullanılacak mantolama levhası ile aynı kalınlıkta bitiş çıtası, saçak boyunca mertek uçlarına çivi veya vida ile sabitlenir. Su yalıtım örtüsü, mantolama levhasının altında veya üstüne uygulanabilir.Su yalıtım membranlarının, mantolamaının üzerinde yer alması durumunda; mantolama levhaları, bitiş çıtasından başlayarak mahyaya dogru çatı tahtası veya OSB üzerine, merteklere dik yönde yerleştirilir. Levhaların binişlerinin tam oturması ve arada boşluk kalmaması sağlandıktan sonra baskı çıtaları, mantolama levhasının üzerinden merteklere çakılır. Baskı çıtaları, mantolama katmanı üzerinde bir havalandırma boşluğu meydana getirirler. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtaları en az 4 cm kalınlıkta olmalıdır. Nefes alan su yalıtım örtüleri saçak seviyesinden mahyaya doğru birbiri üzerine bindirilerek uygulanir. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır. Su yalıtım örtülerinin, mantolamanın altında olması durumunda ise; su yalıtım örtüleri çatı tahtası veya OSB üzerine uygulanmaktadir. Burada su yalıtım örtüleri aynı zamanda buhar kesici görevi görürler. Mantolama levhaları bitiş çıtasından başlayarak mahyaya dogru su yalıtımı yapılmış çatı tahtası veya OSB üzerine, merteklere dik yönde şaşırtmalı ve boşluksuz olarak yerleştirilir. Mantolama levhaları; baskı çıtaları yardımıyla, çatı tahtası ve merteklere özel tespit elemanları ile tutturulur. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtalarının kalınlığı en az 4 cm olmalıdır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır.
2.2.2 Betonarme Kırma Çatı Uygulamaları
Su yalıtım örtülerinin, mantolamanın altında yer alması durumunda; beton çatı yüzeyinin temizlenmesi ve düzeltilmesinin ardından kuru durumda iken su yalıtım örtüleri serilmelidir. Mantolama levhaları saçaklardan başlayarak mahyaya doğru su yalıtımı yapılmış beton yüzey üzerine, bitiş çıtalarına desteklenerek şaşırtmalı ve boşluksuz olarak yerleştirilir. Mantolama levhaları; baskı çıtaları yardımıyla, beton yüzeye özel tespit elemanları ile tutturulur. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtalarının kalınlığı en az 4 cm olmalıdır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir ve kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak veya baskı çıtalarının üzerine OSB levhaları tespit edilerek shingle montajı ile uygulama tamamlanır. Su yalıtım membranlarının, mantolamanın üzerinde yer alması durumunda; mantolama levhaları, bitiş çıtasından başlayarak yerleştirilir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
Levhaların binişlerinin tam oturması ve/veya arada boşluk kalmaması sağlandıktan sonra baskı çıtaları, mantolama levhasının üzerinden betonarme yüzeye çakılır. Baskı çıtaları mantolama katmanı üzerinde bir havalandırma boşluğu meydana getirirler. Sağlıklı havalandırma koşullarının sağlanması için baskı çıtaları en az 4 cm kalınlıkta olmalıdır. Kiremit altı su yalıtım örtüleri saçak seviyesinden mahyaya doğru birbiri üzerine bindirilerek uygulanır. Baskı çıtalarına dik yönde kiremit tespit çıtaları, baskı çıtaları üzerine çivilenir. Kiremit çıtalarının üzerine kiremitler tutturularak uygulama tamamlanır. Aynı detay mantolama malzemesinin üzerine nefes alan su yalıtım örtülerinin serilmesi ve üzerine yeterli kalınlıkta (en az 4cm) baskı çıtalarının yerleştirilmesiyle elde edilen havanlandırma boşluğuyla uygulanabilir.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
• Mantolama, merteklerin üstüne, çatı tahtası üzerine veya mertek aralarına yerleştirilir. Böylece çatı altında ısıtılan kullanılabilir bir mekan oluşur. Mertek üzeri veya çatı üzeri uygulamalarda rijit levhalar, mertek arası uygulamalarda mineral yünler kullanılmalıdır.
• Mevcut binalarda, kiremit aktarma ve su yalıtımının, çatı kaplamasının yenilenmesi durumunda, çatı arası kullanılan bir mekan haline dönüştürülürken veya çatı arasının sağlıklı bir şekilde havalandırmanın mümkün olmadığı durumlarda uygulanır.
• Mantolama, merteklerin üzerine veya çatı tahtası üzerine yapılıyorsa, levhalar arasında, mahyada ve duvar birleşimlerinde derz ve boşluklar kapatılmalıdır. Levhaların kenar birleşim detayları ve boyutsal toleransları, boşluk kalmayacak şekilde olmalıdır.
• Eğer mantolama, mertek aralarına yerleştirilecekse, mantolama levhaları ile mertekler arasında boşluk kalmayacak şekilde olmalıdır. Merteklerin üzerinde de mantolama kullanılarak, merteklerin ısı köprüsü olarak çalışması engellenmelidir.
• Su yalıtım örtüsü iki farklı şekilde kullanılabilir. Mantolama levhalarının altında kullanılacaksa buhar direnci yüksek bir örtü kullanılmalıdır. Mantolama levhalarının üzerine serilecekse, buharı dışarı atan ancak suyu aşağıya geçirmeyen (nefes alan su yalıtım örtüsü Sd ≤ 0.02 m) bir örtü kullanılmalıdır. Mantolama üzerinde buhar direnci yüksek bir örtü kullanıldığında, içeriden dışarıya çıkmaya çalışan nemli hava su yalıtım örtüsü altında yoğuşmaya neden olur ve damlama yapabilir. Bu yanlış uygulamayı önlemek için mantolama üzerinde nefes alan bir örtü kullanılmalıdır veya alttan buhar kesici uygulaması yapılmalıdır.
• Çatıyı delen tüm boru ve baca kenarları ısı köprüsü oluşturmayacak ve buhar geçişine izin vermeyecek şekilde yalıtılmalıdır.
2.2.A Mantolama Malzemeleri
Yalıtım malzemesinin mertek altına, arasına veya üstüne uygulanmasına göre farklı yalıtım malzemeleri kullanılabilir. Mertek altına Uygulanan Mantolama Levhaları
A) EPS Kompozit Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, en az 25 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 150 kPa bir yüzü alçı karton levha kaplamalı genleştirilmiş (ekspande) polistiren köpük levhalar. Yoğuşma tahkiki yapılarak buhar kesici kullanımına karar verilmelidir.
B) XPS Kompozit Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, %10 deformasyonda basma mukavemetin en az 100 kPa (C1 Sinifi) bir yüzü alçı karton levha kaplamalı ekstrüde polistiren köpük levhalar. Yoğuşma tahkiki sonucu, buhar kesici gerekli ise detayda uygulanmalıdır.
C) Taşyünü Kompozit Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 110 kg/m3 veya daha fazla yoğunlukta taşyünü levhalar. Sıcak tarafta (iç yüzeyinde) buhar kesici ile birlikte kullanılmalıdır.
Mertek Arasına Uygulanan Mantolama Levhalari
A) Taşyünü Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 50 kg/m3 yoğunlukta taşyünü levhalar. Sıcak tarafta (iç yüzeyinde) buhar kesici ile birlikte kullanılmalıdır.
B) Camyünü Mantolama Malzemeleri: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 22 kg/m3 yoğunlukta camyünü levhalar veya en az 14 kg/m3 yoğunlukta şilteler. Sıcak tarafta (iç yüzeyinde) buhar kesici ile birlikte kullanılmalıdır.
Mertek Üstüne Uygulanan Mantolama Levhaları
1. Çatı Tahtalı Konstrüksiyonlarda Mantolama
A) EPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, en az 25 kg/m3 yoğunlukta, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 150 kPa genleştirilmiş (ekspande) polistiren köpük levhalar.
B) XPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, %10 deformasyonda basma mukavemeti en az 30kg/m3 yoğunlukta ve 200 kPa (C2 Sinifi) ekstrüde polistiren köpük levhalar.
C) Taşyünü Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı A olan, en az 150 kg/m3 yoğunlukta taşyünü levhalar.
2. Çatı Tahtasız Konstrüksiyonlarda Mantolama
A) XPS Mantolama Levhaları: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan, en az 30 kg/m3 ve mertek eksen araligina bağlı olarak uygun kalınlıkta ve basma mukavemetinde (400 ve 500 kPa) seçilmelidir. Çatı tahtasız uygulamalarda mertek aks aralığı, 4 cm kalınlığında XPS kullanılacaksa 40 cm, 5 cm kalınlığında kullanılacaksa 50 cm, 6 cm kalınlığında kullanılacaksa 60 cm olarak inşa edilmeli ve iki mertek arasında çizgi yük olarak orta eksende 150 kg yük taşıyabilmelidir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
3. METAL ÖRTÜLÜ ÇATI ve CEPHELERDE MANTOLAMA
3.1 Sandviç Paneller Iç ve dış metal levha ve yalıtım çekirdeğinden oluşur. Yapıların dış kabuğunu ısı ve su yalıtımlı olarak estetik bir şekilde çözen bu panellerin, fabrikalar, sanayi yapılari, askeri yapılar, sosyal yapılar, zirai yapılar, spor tesisleri, şantiye binalariı, silolar, hipermarketler, alışveriş merkezleri, soğuk hava depoları, hal binalari gibi taşıyıcı sistemi çelik veya prefabrike olan büyük boyutlu binaların çatı ve duvarlarında kullanılır.
• Su, ses ve yangın dayanımlı olan tipleri vardır.
• Diğer yapı malzemeleri ile birlikte kullanıma uygun olduğundan tasarım kolaylığı sağlar.
• Uzun ömürlüdür.
• Fabrikasyon sandviç panellerin montaj süresi, yerinde yapma sandviç sistemlere göre %50 daha hızlıdır.
• Çevreye zarar vermezler, bakteri üretmez ve barındırmazlar.
• Hafif olduklarından taşıyıcı sistem ve temel maliyetlerinde ekonomi sağlarlar.
3.1.1 Sandviç Panel Yapısı
a) Dış Yüzeyler Sandviç paneli oluşturan dış yüzeyler metal veya örtü olabilir. Çatı eğiminin %10 ve üzerinde olduğu yapılarda iki yüzü metal olan sandviç paneller, eğimin %10’un altında olduğu yapılarda alt yüz metal kompozit paneller üzerine örtü kaplanmalıdır. Sandviç panelin metal yüzeyleri galvanizli sac veya alüminyum olabilir. Sistemin sandviç olabilmesi için metallerin mantolama kabuğuna aderansi çok iyi sağlanmalıdır. Aksi halde iç-dış levha ve mantolama çekirdeği bir bütün olarak davranamaz ve kendinden beklenen gerekli yükleri taşıyamayıp istenmeyen zararlara yol açabilir. Sandviç sistemlerde; paneller galvanizli sac veya alüminyum’dan imal edilebilir. Panellerin, dış şartlara daha dayanikli olabilmeleri için yüzeyleri boyanmış olabilir. Çati eğiminin %10’un altında olduğu durumlarda, kompozit panelin (alt yüzü saç, mantolama üzeri kraş kağıdı kaplı) üst yüzü su yalıtım membranından kaplanmalıdır. Üst yüzde, sentetik (PVC, EPDM, Polietilen vb.) veya TS 11758-1’e uygun üretilmiş polimer bitümlü örtüler, su yalıtım malzemesi olarak kullanılabilir. Sentetik örtülerin genel olarak detayın gereklerine uygun kalınlıkta olmalı, içlerinde kopma mukavemeti için polyester keçe takviyeli bulunmalı, üstün UV dayanımına sahip ve yeterli bir uzama katsayısı ile buhar difüzyon direncine sahip olmalıdır.
b) Mantolama Çekirdeği
A) Poliüretan: TS 825’e uygun kalınlıkta ve TS EN 13165 standartlarına göre TSE belgeli, yanma sınıfı B1 olan sandviç panellerde çatı ve cephe tiplerinde en az 40kg/m3 yoğunlukta olmalıdır.
B) Taşyünü: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı A olan sandviç panellerde, çatı tipinde en az 110kg/m3, cephe tipinde en az 100kg/m3 olarak kullanılmadır. Her iki tiptede basma dayanımı enaz 20 kPa olmalıdır.
C) Camyünü: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 901-1 EN 13162 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı A olan sandviç panellerde, çatı tipinde en az 70kg/m3, cephe tipinde en az 60kg/m3 olarak kullanılmadır.
E) EPS: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 7316 EN 13163 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı B1 olan sandviç panellerde, en az 25 kg/m3 yoğunlukta olan ekspande polistiren köpük kullanılmadır.
F) XPS: TS825’e uygun kalınlıkta ve TS 11989 EN 13164 standardına göre TSE belgeli yanma sınıfı B1 olan sandviç panellerde, en az 25 kg/m3 yoğunlukta olan ekstrüde polistiren köpük kullanılmadır.
3.1.2 Sandviç Panel Uygulama Esasları
a) İki Yüzü Metal Sandviç Paneller: %10’un üzerindeki eğimli çatılarda iki yüzü metal olan paneller kullanılır. Panelin trapez yüzü hakim rüzgarın uygun yönüne getirilerek, EPDM contalı, matkap uçlu vidalar ile hadve üzerinden çelik konstrüksiyona sabitlenir. Prefabrike sistemlerde ise yine EPDM contalı çakma dübeller veya betofast vidalar kullanılır. Vidalama aralığı m2’ye 1,5 adet düşecek şekilde, panele homojen bir şekilde dağıtılmalıdır. Çatı panellerindeki galvanizli sac veya alüminyum levha kalınlığı panelin en az 120kg/m2 uzun süreli yayılı yük taşıma hesabına göre tespit edilir. Cephe panellerinde bu hesap rüzgarın 80kg/m2 olan emme hesabına göre yapılır, Bu hesaplara göre uygun kalınlıklar seçilmediğinde veya yeterli miktarda vida kullanılmadığında çatı veya cephe panellerinde kopmalar olabilir.
a.1) Çatı Paneli Uygulaması Çatı paneli uygulamalarında aşağıdaki yardımcı aksesuar elemanları kullanılır.
1-Mahya Alt Profili: 0,40mm kalınlıkta boyalı galvanizli sac veya alüminyumdan, en az 400mm açılımda 3,00m boyunda bükme profildir.
2-Oluk Kenar Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan, en az 250mm açılımda bükme profildir. Genellikle 3mt boylarında üretilip, 10cm bindirilecek şekilde içlerine silikon uygulanarak oluk kenarına vidalanir. Bu profil ile sandviç panel arasına 20x30mm boyutlarında bitüm emdirilmiş sünger yapıştırılarak oluk kenarlarından toz geçişlerinin önlenmesi gerekir.
ÇATILARDA MANTOLAMA
3-Etek Alt Profili: 0,40mm kalınlıkta galvanizli boyali sac veya alüminyumdan, en az 400mm açılımda bükme profildir.
4-Mahya Üst Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya 0,9mm alüminyumdan, en az 600mm açılımda panel tipine göre trapez oyması yapılmış, en az 3m boyunda bükme profildir. Profil ile panel arasına trapez formlu bir tüm emdirilmiş süngerler çift taraflı olarak yapıştırılmadır. Mahya üst profilinin yerine panel üst trapezinden uygun mahya açısı verilmiş en az 1,00 mt boyunda trapez mahyada kullanılabilir.
5-Etek Üst Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac ve 0,9mm alüminyumdan, en az 400mm açılımda en az 3,00mt boyunda bükme profildir. Boy binişlerinde silikon kullanılmalıdır.
6-Kalkan Profili ve Harpuşta: 1,00mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan detayına uygun açılımda en az 4,00m boyunda profildir. Bu profillerin panellere montajları geniş dış aralıklı sac veya alüminyum tipi çektirme vidalarıyla yapılır. Çatı üzerinde yer alan baca, pencere, aydınlatma elemanlarının çatı ile ilgili birleşimlerine dikkat edilmeli, mutlaka uygun aksesuar elemanları ile birlikte sızdırmazlık bant veya fitilleri kullanılmalıdır.
a.2) Cephe Paneli Uygulaması
Cephe paneli uygulamalarında aşağıdaki yardımcı aksesuar elemanları kullanılır.
1-Damlalık Profili: 1,00mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan, en az 200mm açılımda bükme profildir. Su basman seviyesinin en az 10cm altına yerleştirilecek profil üzerine sabitlenir. Cephe panelinin montaj öncesi tüm yükünü taşıyacağı için daha ince yapılmamalıdır. Aksi halde deforme olarak sızdırmazlık sorunlarına yol açar.
2-Denizlik ve Pencere Kenar Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya 0,9mm alüminyumdan, detayına uygun açılımdaki bükme profildir.
3-Köşe Profili: 0,60mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya 0,9mm alüminyumdan, en az 330mm açılımda ve en az 4,00 m boyunda bu profillerin panellere montajları geniş dış aralıklı sac ve alüminyum tipi çektirme vidalarıyla yapılır.
MAKAS PROFİL İZOLASYONLU DERE OLUK KENAR PROFİLİ 20X30mm BİTÜM EMDİRİLMİŞ SÜNGER HARPUŞTA SANDVİÇ ÇATI PANELİ
b) Membranlı Sandviç Paneller
Eğimin %10’un altında olduğu, genellikle %1-2’lik eğimli büyük boyutlu çatılarda kullanılır.En az 120kg/m2 uzun süreli yayılı yük taşıma hesabına uygun olarak trapezli yüz altta, membran, üstte kalacak şekilde uygulanır. Bu sistem iki yüzü metal olan sandviç panel sisteminden çok farklıdır. Sistemde oluk yoktur. Çatının suyu, su yalıtım örtüsüne uygun yağmur süzgeçleri ile atılır. Panelin, konstrüksiyona sabitlenmesi matkap uçlu metal başlı vidalar ile yapılır. Panelin membranlı üst yüzeyi yapıştırma amacıyla 5cm uzun olmalidir. Kullanılan su yalıtım örtüsü, tekniğine uygun olarak yapıştırılmalıdır. Panelin boy eklerine 15cm ilave örtü ile aynı tür yapıştırma yapılır. Sistemde, metal çatılarda değinilen mahya alt profili, etek alt profili ile birlikte harpuşta kullanılır. Ek olarak çatı parapet içlerine, baca kenarı gibi bölgelere membran lamine edilmiş sactan açılımına göre üretilmiş bükümler kullanılmalıdır.
3.2 Yerinde Yapma Sandviç Paneller
Iç yüzde metal, dış yüzde metal veya membran, aralarında mesafe ayarlayıcı profil sistemi ve izolasyondan oluşur.
a) İki Yüzü Metal Sistemler Alt ve üst yüzleri trapezdir. Aralarında mesafe belirleyici sistemi ile birlikte kullanılırlar. Alt trapezin üzerine içten gelebilecek su buharı ve yoğuşmaya önlem olarak buhar kesici kullanılmalıdır.
Türkçe
English
9-Çatılarda Mantolama 10.09.2012 18:33:21
tarihinde eklendi
